Phó Ngọc Hoa đã định cư ở Chicago, nhưng vì Phó Ngọc Thanh làm phẫu thuật nên lại đến New York để đỡ đần anh. Thấy anh đòi về nước thì mới khuyên anh đừng nóng vội, rằng: “Mình cứ bình tĩnh chờ xem rốt cuộc tình hình thế nào đã. Nếu được thì mai mốt mình về cùng nhau.”
Phó Ngọc Thanh cười, “Ừ, em về xem hộ mọi người thế nào, để em đi thăm dò trước.”
Phó Ngọc Hoa rất phản đối, anh bảo hộ lý ra ngoài, cả Mạnh Thanh cũng phải ra.
Mạnh Thanh hơi lúng túng, hắn lật đật cúi mình chào anh rồi rảo bước ra ngoài. Phó Ngọc Thanh không hiểu ý anh, thấy anh đuổi Mạnh Thanh thì không vui lắm, song không thể nổi giận mà chỉ bảo: “Anh cẩn thận quá rồi.”
Phó Ngọc Hoa ngồi cạnh giường anh, vẫn khăng khăng khuyên anh như cũ: “Em nhất quyết đòi về chứ gì? Em có biết Cộng sản thế nào không. Sau khi Liên Xô thành lập, ai từng là quý tộc tư bản đều sẽ bị tịch thu tài sản hết, chỉ còn nước lưu vong, em thấy ở Thượng Hải thiếu người như vậy không? Em về làm cái gì? Đến lúc đó vẫn phải cuốn gói chạy ra nước ngoài mà thôi. Anh không tin Trung Quốc có thể có tương lai tươi sáng gì, dù có đổi sang đảng khác thì chúng ta vẫn sẽ là người chịu thiệt thôi.”
Phó Ngọc Thanh trầm tư hồi lâu, anh giở cuốn tạp chí tiếng Anh ở đầu giường ra, lật đến ảnh Thượng Hải giải phóng bên trong rồi đưa cho anh xem, “Em không tin đội quân này sẽ giống đảng Quốc dân.” Đó là hình ảnh quân giải phóng nằm ngủ trên đường, vừa yên bình vừa điềm tĩnh. Nói thật, còn mạnh hơn bất kỳ đội quân nào anh gặp trong nước cả trăm lần.
Phó Ngọc Hoa trầm ngâm nhìn bức ảnh, nhất thời im lặng, nhưng anh vẫn không yên tâm nên một lúc lâu sau lại bảo, “Ngọc Thanh à, em là tư sản mại bản, là loại người mà đảng Cộng sản căm ghét nhất. Trước giờ em lại còn thân với người của Thanh bang, em không biết bọn họ đã đánh chết rất nhiều công nhân, đã có bao nhiêu xích mích với đảng Cộng sản ư?”
Sao Phó Ngọc Thanh lại không biết kia chứ? Không phải anh chưa từng nghĩ đến chuyện này, công ty mậu dịch anh mở làm ăn phát đạt, song lại không thoát được cái ô danh đầu cơ trục lợi đấu đá làm ăn trong quá khứ, bằng không anh đã chẳng gửi thư về dò la trước. Nhưng có những điều anh không tiện nói cho anh trai.
Anh không như Phó Ngọc Hoa, trông anh giống một người phong cách hiện đại, thực lòng anh lại hoài cổ, không đặt nặng tiền tài đến thế. Anh tự nhận mình chẳng phải người theo chủ nghĩa Cộng sản gì đó, nhưng anh lại mang lòng đồng cảm rất đỗi tự nhiên đối với những con người ở tầng lớp dưới đáy xã hội, đó cũng chính là lý do vì sao hồi mới gặp Lục Thiếu Du lần đầu tiên, anh đã có thể bắt chuyện vui vẻ như đã thân quen lâu lắm.
Thời trai trẻ của anh thuận buồm xuôi gió quá, chỉ biết hưởng thụ, kết quả sau mấy bận biến cố, sức khỏe đã không còn bì được lúc trước nữa. Ngoài căn bệnh dạ dày đang hành hạ anh ra thì xương khớp với phổi của anh đều đã kém đi. Có lẽ là vì mấy năm ở mỏ than, có lẽ là vì mấy hồi lao ngục, cũng có lẽ là vì chiến tranh loạn lạc, long đong khắp nơi, những cái này cũng chẳng rõ nữa. Chỉ là những vết tích của năm tháng đã khắc sâu trên cơ thể anh rồi.
Phó Ngọc Hoa nói đúng, có lẽ có thể nghe ngóng tình hình vài năm rồi hẵng quay về, thế nhưng đời người còn có được mấy lần vài năm nữa đây? Còn được bao nhiêu năm có thể ngóng chờ nữa đây? Vả chăng anh không cô đơn, anh còn có Mạnh Thanh, ở cái thành phố này, ly xa những người bạn còn lại của anh, anh nào hạnh phúc được cho cam, Mạnh Thanh cũng nào hạnh phúc được cho cam.
Nếu anh đi trước, bỏ lại Mạnh Thanh một thân một mình chốn đất khách quê người thì chẳng phải lại càng cô quạnh hơn ư?
Dẫu rằng nơi quê cha đất mẹ ấy chìm trong đổ máu cùng điêu tàn, nhưng một đất nước mới đã được lập nên. Mộ của Vĩnh Kinh vẫn đang nằm ở Thượng Hải, ngoài anh ra còn ai có thể đến làm lễ truy điệu được đây? Thiếu Kỳ hy sinh vì Tổ quốc, chỉ có áo mũ làm di vật, ngay cả một nấm mồ cũng chẳng có, lại còn cả Dương Thu Tâm chẳng rõ sống chết ra sao, chỉ có anh tránh được kháng chiến, may mắn sống sót. Anh còn định tiếp tục trốn ư? Dựa vào đâu mà anh có thể vứt bỏ tất thảy để lánh đi đến thành phố xa lạ này, sống được chăng hay chớ kia chứ?
Muốn an ủi anh trai nên Phó Ngọc Thanh mới bảo: “Thiếu Du là Cộng sản, dù gì cô ấy cũng là vợ trên danh nghĩa của em, em không biết người khác thế nào, chứ chẳng nhẽ cô ấy mà em còn không biết sao? Anh cứ yên tâm. Nếu giống như Liên Xô thì em lại nhờ mọi người là được.”
Phó Ngọc Hoa nào nói lại được anh? Dù lo nhưng cũng đâu thể trói anh lại không cho anh đi được, thành thử cũng bỏ cuộc. Hồi ở Thượng Hải Phó Ngọc Hoa cũng đã tiếp xúc với một vài Cộng sản, không thể phủ nhận sức cuốn hút của cá nhân bọn họ, song nỗi sợ chủ nghĩa màu đỏ vẫn không thể khiến anh quyết định về nước.
Cuối cùng Phó Ngọc Thanh vẫn cương quyết đòi về nước, Phó Ngọc Hoa không ngăn nổi nên đã để anh đi. Một mình Mạnh Thanh thì bắt ép gì được anh? Cuối cùng hắn đành miễn cưỡng đến sân bay với anh, trách anh phẫu thuật xong không lo tĩnh dưỡng mà lại vội vội vàng vàng như vậy.
Lạc Hồng Hoa không cho Ngọc Anh đi, cuối cùng chỉ có Chấn Ngọc đồng hành với bọn họ. Đình Ngọc đến sân bay tiễn hai người, hùng hồn tuyên bố đầy kỳ vọng rằng chờ bao giờ cậu học tiến sĩ xong cũng sẽ quay về cống hiến cho Tổ quốc. Phó Ngọc Thanh nghe vậy phấn khởi lắm, khen cậu rất có chí khí, Đình Ngọc mới cười: “Biết làm sao được đây ạ? Chỉ là không có tiền đồ, không nỡ bỏ quê hương mà thôi.”
Trước khi lên đường, Mạnh Thanh dặn cậu phải năng viết thư cho cha, Đình Ngọc vâng, “Con sẽ chăm viết thư cho mọi người.”
Hai anh em Đình Ngọc và Chấn Ngọc ôm tạm biệt nhau ở sân bay, tuy mấy năm không gặp nhưng tình cảm hai đứa lại chẳng phai nhạt chút nào, Chấn Ngọc tặng cậu chiếc đồng hồ đeo tay ở Mỹ của mình, Đình Ngọc bèn đeo luôn vào tay, nhìn cả hai ôm nhau thật giống hồi bé, vẫn thân mật y vậy.
Đến lúc máy bay cất cánh rồi, Chấn Ngọc hẵng còn dán mặt vào cửa sổ máy bay, cố gắng nhìn xuống dưới, chẳng mấy khi Mạnh Thanh không trách móc cậu mà còn trầm tư xoa đầu cậu, Chấn Ngọc không kiềm nén được nữa, nghẹn ngào bảo, “Con nhớ anh.”
Phó Ngọc Thanh nghe mà xót xa cả cõi lòng, anh chỉ có thể nhắm mắt giả vờ ngủ, lắng nghe Mạnh Thanh vụng về an ủi thằng bé.
Về nước, Lục Thiếu Du đích thân ra đón anh, anh đùa cô có phải vì nể tình cảm vợ chồng giả nên mới tới đón anh hay không, xong hỏi cô người yêu của cô đâu rồi, sao có thể yên tâm để cô đi đón một mình thế này.
Bỗng dưng cặp mắt cô đỏ hoe lên, anh chẳng dám hỏi nhiều nữa, luống cuống đánh trống lảng sang hỏi chuyện tình hình Thượng Hải.
Sau đó anh mới biết, Ôn Trì Lương đã hy sinh trong chiến tranh giải phóng[1], tin ấy khiến anh quá đỗi bàng hoàng. Tối ấy anh thầm bảo Mạnh Thanh, hai đứa mình may mắn quá, thật chẳng hiểu sao lại được ông trời phù hộ cho nữa.
Phó Ngọc Thanh cười, “Ừ, em về xem hộ mọi người thế nào, để em đi thăm dò trước.”
Phó Ngọc Hoa rất phản đối, anh bảo hộ lý ra ngoài, cả Mạnh Thanh cũng phải ra.
Mạnh Thanh hơi lúng túng, hắn lật đật cúi mình chào anh rồi rảo bước ra ngoài. Phó Ngọc Thanh không hiểu ý anh, thấy anh đuổi Mạnh Thanh thì không vui lắm, song không thể nổi giận mà chỉ bảo: “Anh cẩn thận quá rồi.”
Phó Ngọc Hoa ngồi cạnh giường anh, vẫn khăng khăng khuyên anh như cũ: “Em nhất quyết đòi về chứ gì? Em có biết Cộng sản thế nào không. Sau khi Liên Xô thành lập, ai từng là quý tộc tư bản đều sẽ bị tịch thu tài sản hết, chỉ còn nước lưu vong, em thấy ở Thượng Hải thiếu người như vậy không? Em về làm cái gì? Đến lúc đó vẫn phải cuốn gói chạy ra nước ngoài mà thôi. Anh không tin Trung Quốc có thể có tương lai tươi sáng gì, dù có đổi sang đảng khác thì chúng ta vẫn sẽ là người chịu thiệt thôi.”
Phó Ngọc Thanh trầm tư hồi lâu, anh giở cuốn tạp chí tiếng Anh ở đầu giường ra, lật đến ảnh Thượng Hải giải phóng bên trong rồi đưa cho anh xem, “Em không tin đội quân này sẽ giống đảng Quốc dân.” Đó là hình ảnh quân giải phóng nằm ngủ trên đường, vừa yên bình vừa điềm tĩnh. Nói thật, còn mạnh hơn bất kỳ đội quân nào anh gặp trong nước cả trăm lần.
Phó Ngọc Hoa trầm ngâm nhìn bức ảnh, nhất thời im lặng, nhưng anh vẫn không yên tâm nên một lúc lâu sau lại bảo, “Ngọc Thanh à, em là tư sản mại bản, là loại người mà đảng Cộng sản căm ghét nhất. Trước giờ em lại còn thân với người của Thanh bang, em không biết bọn họ đã đánh chết rất nhiều công nhân, đã có bao nhiêu xích mích với đảng Cộng sản ư?”
Sao Phó Ngọc Thanh lại không biết kia chứ? Không phải anh chưa từng nghĩ đến chuyện này, công ty mậu dịch anh mở làm ăn phát đạt, song lại không thoát được cái ô danh đầu cơ trục lợi đấu đá làm ăn trong quá khứ, bằng không anh đã chẳng gửi thư về dò la trước. Nhưng có những điều anh không tiện nói cho anh trai.
Anh không như Phó Ngọc Hoa, trông anh giống một người phong cách hiện đại, thực lòng anh lại hoài cổ, không đặt nặng tiền tài đến thế. Anh tự nhận mình chẳng phải người theo chủ nghĩa Cộng sản gì đó, nhưng anh lại mang lòng đồng cảm rất đỗi tự nhiên đối với những con người ở tầng lớp dưới đáy xã hội, đó cũng chính là lý do vì sao hồi mới gặp Lục Thiếu Du lần đầu tiên, anh đã có thể bắt chuyện vui vẻ như đã thân quen lâu lắm.
Thời trai trẻ của anh thuận buồm xuôi gió quá, chỉ biết hưởng thụ, kết quả sau mấy bận biến cố, sức khỏe đã không còn bì được lúc trước nữa. Ngoài căn bệnh dạ dày đang hành hạ anh ra thì xương khớp với phổi của anh đều đã kém đi. Có lẽ là vì mấy năm ở mỏ than, có lẽ là vì mấy hồi lao ngục, cũng có lẽ là vì chiến tranh loạn lạc, long đong khắp nơi, những cái này cũng chẳng rõ nữa. Chỉ là những vết tích của năm tháng đã khắc sâu trên cơ thể anh rồi.
Phó Ngọc Hoa nói đúng, có lẽ có thể nghe ngóng tình hình vài năm rồi hẵng quay về, thế nhưng đời người còn có được mấy lần vài năm nữa đây? Còn được bao nhiêu năm có thể ngóng chờ nữa đây? Vả chăng anh không cô đơn, anh còn có Mạnh Thanh, ở cái thành phố này, ly xa những người bạn còn lại của anh, anh nào hạnh phúc được cho cam, Mạnh Thanh cũng nào hạnh phúc được cho cam.
Nếu anh đi trước, bỏ lại Mạnh Thanh một thân một mình chốn đất khách quê người thì chẳng phải lại càng cô quạnh hơn ư?
Dẫu rằng nơi quê cha đất mẹ ấy chìm trong đổ máu cùng điêu tàn, nhưng một đất nước mới đã được lập nên. Mộ của Vĩnh Kinh vẫn đang nằm ở Thượng Hải, ngoài anh ra còn ai có thể đến làm lễ truy điệu được đây? Thiếu Kỳ hy sinh vì Tổ quốc, chỉ có áo mũ làm di vật, ngay cả một nấm mồ cũng chẳng có, lại còn cả Dương Thu Tâm chẳng rõ sống chết ra sao, chỉ có anh tránh được kháng chiến, may mắn sống sót. Anh còn định tiếp tục trốn ư? Dựa vào đâu mà anh có thể vứt bỏ tất thảy để lánh đi đến thành phố xa lạ này, sống được chăng hay chớ kia chứ?
Muốn an ủi anh trai nên Phó Ngọc Thanh mới bảo: “Thiếu Du là Cộng sản, dù gì cô ấy cũng là vợ trên danh nghĩa của em, em không biết người khác thế nào, chứ chẳng nhẽ cô ấy mà em còn không biết sao? Anh cứ yên tâm. Nếu giống như Liên Xô thì em lại nhờ mọi người là được.”
Phó Ngọc Hoa nào nói lại được anh? Dù lo nhưng cũng đâu thể trói anh lại không cho anh đi được, thành thử cũng bỏ cuộc. Hồi ở Thượng Hải Phó Ngọc Hoa cũng đã tiếp xúc với một vài Cộng sản, không thể phủ nhận sức cuốn hút của cá nhân bọn họ, song nỗi sợ chủ nghĩa màu đỏ vẫn không thể khiến anh quyết định về nước.
Cuối cùng Phó Ngọc Thanh vẫn cương quyết đòi về nước, Phó Ngọc Hoa không ngăn nổi nên đã để anh đi. Một mình Mạnh Thanh thì bắt ép gì được anh? Cuối cùng hắn đành miễn cưỡng đến sân bay với anh, trách anh phẫu thuật xong không lo tĩnh dưỡng mà lại vội vội vàng vàng như vậy.
Lạc Hồng Hoa không cho Ngọc Anh đi, cuối cùng chỉ có Chấn Ngọc đồng hành với bọn họ. Đình Ngọc đến sân bay tiễn hai người, hùng hồn tuyên bố đầy kỳ vọng rằng chờ bao giờ cậu học tiến sĩ xong cũng sẽ quay về cống hiến cho Tổ quốc. Phó Ngọc Thanh nghe vậy phấn khởi lắm, khen cậu rất có chí khí, Đình Ngọc mới cười: “Biết làm sao được đây ạ? Chỉ là không có tiền đồ, không nỡ bỏ quê hương mà thôi.”
Trước khi lên đường, Mạnh Thanh dặn cậu phải năng viết thư cho cha, Đình Ngọc vâng, “Con sẽ chăm viết thư cho mọi người.”
Hai anh em Đình Ngọc và Chấn Ngọc ôm tạm biệt nhau ở sân bay, tuy mấy năm không gặp nhưng tình cảm hai đứa lại chẳng phai nhạt chút nào, Chấn Ngọc tặng cậu chiếc đồng hồ đeo tay ở Mỹ của mình, Đình Ngọc bèn đeo luôn vào tay, nhìn cả hai ôm nhau thật giống hồi bé, vẫn thân mật y vậy.
Đến lúc máy bay cất cánh rồi, Chấn Ngọc hẵng còn dán mặt vào cửa sổ máy bay, cố gắng nhìn xuống dưới, chẳng mấy khi Mạnh Thanh không trách móc cậu mà còn trầm tư xoa đầu cậu, Chấn Ngọc không kiềm nén được nữa, nghẹn ngào bảo, “Con nhớ anh.”
Phó Ngọc Thanh nghe mà xót xa cả cõi lòng, anh chỉ có thể nhắm mắt giả vờ ngủ, lắng nghe Mạnh Thanh vụng về an ủi thằng bé.
Về nước, Lục Thiếu Du đích thân ra đón anh, anh đùa cô có phải vì nể tình cảm vợ chồng giả nên mới tới đón anh hay không, xong hỏi cô người yêu của cô đâu rồi, sao có thể yên tâm để cô đi đón một mình thế này.
Bỗng dưng cặp mắt cô đỏ hoe lên, anh chẳng dám hỏi nhiều nữa, luống cuống đánh trống lảng sang hỏi chuyện tình hình Thượng Hải.
Sau đó anh mới biết, Ôn Trì Lương đã hy sinh trong chiến tranh giải phóng[1], tin ấy khiến anh quá đỗi bàng hoàng. Tối ấy anh thầm bảo Mạnh Thanh, hai đứa mình may mắn quá, thật chẳng hiểu sao lại được ông trời phù hộ cho nữa.
