Thế là miền Cornouaille tìm lại được bình yên. Không ai còn dám làm vẩn đục hạnh phúc của của vua Marc nữa. Hoàng hậu Iseut được vua Marc yêu thương nhất mực! Bởi đã nghi ngờ hoàng hậu cho nên nhà vua càng thấy yêu thương hơn. Hằng ngày, vua Marc tìm mọi cách để cho hoàng hậu được vui. Nếu cần làm vui lòng hoàng hậu quý yêu, vua Marc không từ nan một cực nhọc nào. Nhưng Iseut còn luôn nghĩ tới bạn. Tristan vẫn ẩn náu nơi nhà tiều phu. Nhà vua giữ quyết định lưu đày Tristan. Tristan đã cam kết sẽ ra đi nơi hải ngoại Hoàng hậu Iseut được minh oan. Vua Artur đã đứng ra bảo đảm cho hoàng hậu. Tristan không còn lý do gì để ở lại Tintagel nữa. Nhưng Tristan không muốn ra đi mà không tái ngộ một lần với hoàng hậu. Một đêm, Tristan lẻn vào vườn cây bên phòng ngủ của hoàng hậu. Tristan leo lên ngọn tùng cao, mong mỏi cơ may sẽ đến. Hồi nhỏ, Tristan học được tiếng hót của họa mi, của chim tước, của mọi thức chim trong rừng. Iseut ở trần trong tay vua Marc, bỗng nghe tiếng họa mi hót véo von trong đêm. Tiếng họa mi hót trong đêm chỉ có thể là tiếng gọi của bạn tình ở ngoài kia đang mong đợi. Tristan tiếp tục véo von hót tiếng họa mi. Đến kẻ sát nhân cũng phải thấy trong lòng tràn ngập yêu thương. Iseut không biết làm sao. Vua Marc đang ôm cứng hoàng hậu trong giấc ngủ say. Tại phòng bên có tới một chục vương tước với nhiệm vụ bảo vệ giấc ngủ của nhà vua. Cứ năm người ngủ thì năm người thức canh bên ngoài cửa lớn, bên ngoài cửa sổ. Xa xa tiếng họa mi hót của Tristan trở giọng buồn, đúng như tiếng họa mi thiết tha tấu khúc giã từ mùa hè vào những ngày chớm gió trở lạnh. Tiếng hót sao mà não nề yêu thương. Iseut vừa buồn vừa đau vừa bực tức, mắt khóc, tim thở than, tiếng nói không lọt qua kẽ răng: “Ta chỉ có một đời, nhưng chia xẻ làm hai: một phần của ta và một phần của Tristan đã chiếm lãnh mất. Cái phần hiện đang ở ngoài kia, xa xa, đang cất tiếng hót còn thiết tha đối với ta hơn cả phần đời tại đây của ta. Nếu cái phần kia phải héo hon mà chết thì phần đời này còn có nghĩa gì nữa. Thân xác ta đang giữ nhưng trái tim ta đang ở trong tay chàng.” Rồi Iseut lại nghĩ: “Còn gì là yêu thương, nếu ta không chịu mạo hiểm, dù phải chết vì bạn tình… Muốn ra sao cũng thây kệ, ta sẽ chết, ta sẽ trọng thương, lạy Chúa, ta cứ phải ra.” Nhè nhẹ, Iseut cởi cánh tay trói buộc của vua Marc. Trần truồng bên dưới chiếc áo mỏng manh, Iseut khoác vội chiếc áo choàng có lót da thú màu xám, tấm lụa trùm kín mặt, nhón bước Iseut đi ra ngoài. Khi đó các vương tước tình cờ say ngủ đúng một chục người. Kẻ nằm trên giường kẻ ngủ gục ngay dưới sàn. Iseut nhẹ nhất then cửa, vòng thép có đụng xủng xoẻng đôi chút, nhưng không đủ lay tỉnh mười vương tước đang bảo vệ giấc ngủ của vua Marc, Iseut đi thẳng tới bên gốc tùng cao, nơi hò hẹn đã quen của người yêu. Tristan nhào tới ôm lấy Iseut. Hai người quấn quít lấy nhau như có ai đó dùng dây da cột lại vậy. Hai người nói rất ít, yêu nhau rất nhiều, thỏa thích. Kéo dài cho tới sáng. Từ nay cứ mỗi dịp vắng mặt nhà vua, hai người lại quen đường cũ hò hẹn gặp nhau. Trong khi đó, Denoalen và Gondoin còn sống, còn bận tâm theo dõi, chờ dịp trả hận. Một bữa nọ, tên dọ thám tài tình nhất trong bọn mà Denoalen và Gondoin nuôi dưỡng tới trình. “Xin cấp báo để vương tước rõ: từ hồi ở bên vũng lầy Mal Pas, nhà vua xem ra không vừa lòng các vương tước nữa; nhà vua hận các vương tước vì hoàng hậu. Tôi xin nguyện sẽ treo cổ nếu không đưa được các vương tước tới nơi mà Tristan thường gặp gỡ vui thú với hoàng hậu. Tristan chưa hề đi khỏi miền Cornouaille, tôi biết nơi trú ẩn của y. Mỗi khi nhà vua đi săn thú, y lại lẻn trốn như con cầy con cáo vào phòng ngủ của hoàng hậu. Sáng mai lúc mặt trời vừa mọc, các vương tước hãy tới rình gần khung cửa sổ mé sau lâu đài bên cánh phải; các vương tước sẽ thấy Tristan tới đó, lưng mang thanh gươm, tay cầm cây cung với hai mũi tên.” “Sao nhà ngươi biết rành như vậy?” “Mắt tôi trông thấy y.” “Tristan đó hả.” “Dạ, tôi nhận rõ đúng y.” “Nhà ngươi trông thấy bao giờ?” “Mới sáng nay. Nếu các vương tước nhìn ra Tristan, tôi sẽ được thưởng công ra sao?” “Một đồng tiền bạc, và còn nhiều nữa sau khi trông thấy rõ đúng là Tristan.” Tên dọ thám bèn tiết lộ: “Nếu vậy các vương tước hãy nhớ: trong phòng ngủ của hoàng hậu có một khung cửa nhỏ bên ngoài phủ tấm rèm. Khung cửa đó mở ra vườn cây. Một trong hai vương tước hãy chui qua rào, tới núp trong đám lau sậy gần phòng ngủ của hoàng hậu. Sau đó lấy một cành cây dài, lén tới bên khung cửa sổ, đưa cành cây vào trong hé tấm rèm, vương tước sẽ thấy rõ những gì đang xảy ra bên trong. Nếu ngày mai vương tước không bắt gặp Tristan bên trong phòng cứ đem tôi thiêu sống đi.” Hai vương tước gian xảo và quay quắt bàn thảo với nhau. Gondoin lãnh phần việc sáng mai lẻn vào rình rập đôi tình nhân trong vườn lâu đài của vua Marc. Y hẹn rồi họ chia tay. Hoàng hậu Iseut sau này quá yên tâm không chú ý tới hành vi thâm độc của bọn vương tước thù địch. Hay tin nhà vua sẽ đi thành Lubin trong ngày mai, Iseut vội cho Perinis tới báo tin cho Tristan biết và hẹn tới gặp gỡ. Hỡi bạn đọc, hãy run rẫy đợi biến cố xảy ra. Sáng hôm sau, trong khi trời còn chưa sáng rõ. Tristan đã rời nơi ẩn núp tại nhà tiều phu Orri, lên đường len lách qua những cánh rừng. Từ một bụi rậm đi ra, Tristan bắt gặp Gondoin trên đường từ lâu đài của hắn đi tới. Vội vã, Tristan rút lui vào bụi rậm, đón đợi. Trong bụng Tristan thầm nhủ: “Cầu trời cho tên giặc không trông thấy ta trước khi nó tới gần.” Tristan nắm chắc cây gươm, đợi. Nhưng Gondoin đi theo một ngả khác. Tristan thất vọng từ bụi rậm nhảy ra tình rượt theo Gondoin, nhưng vô ích, Gondoin đã đi xa mất hút. Tristan vừa tiến bước đã trông thấy Denoalen cỡi con ngựa đen chạy nước kiệu, theo sau có hai con chó săn lớn. Tristan núp bên sau một gốc táo. Denoalen huýt chó chạy vào rừng săn đuổi con heo. Nhưng trước khi chó lùng được heo rừng thì chủ của nó đã bị một cú nặng đến không phép tiên nào trên đời chữa trị nổi. Tristan cởi áo choàng và nón liện bên gốc cây. Tên vương tước gian xảo và quay quắt tiến tới gần. Khi vừa tầm, Tristan nhào ra. Denoalen toan chạy trốn, nhưng không kịp vì Tristan đã bén gót. Denoalen không kịp la lên một tiếng, bèn liều hươi gươm tính đâm lại Tristan song không trúng. Tristan dùng gươm cắt hai bím tóc của Denoalen bỏ trong ống giày. Tristan muốn đưa ra cho Iseut thấy, để chứng minh thù hận đã được trả. Tristan tự hỏi: “Đáng tiếc, không hiểu Gondoin đi đâu mất. Nếu nó tới khi nãy, ta đã phục vụ nó còn hơn tên này.” Tristan chùi lưỡi gươm, tra gươm vào vỏ, rồi kéo một cành cây lớn che lấp xác Denoalen. Đội nón lên đầu, choàng áo lên vai, Tristan thản nhiên đi tới phòng bạn. Gondoin đã tới đó trước Tristan. Lấy cây gai dài, Gondoin đưa vào khe cửa hé tấm rèm nhưng không trông thấy ai khác ngoài tên hầu Perinis. Rồi thấy Brangien bước vào, tay còn mang chiếc lược mới chảy đầu cho Iseut. Vừa lúc đón Tristan tới. Trên tay Tristan cầm cây cung với hai mũi tên, tay kia cầm hai bím tóc dài. Cởi áo choàng, Tristan vừa kịp ôm lấy Iseut chạy ra đón, mừng rỡ. Trong khi Iseut đưa môi hôn Tristan, chợt thấy tấm rèm bóng dáng của Gondoin đang thò đầu ngó. Tristan nói với Iseut: “Đây là hai bím tóc của Denoalen. Ta vừa trả được hận, nó sẽ hết kiếm chuyện sàm báng hoàng hậu nữa.” Iseut bình tĩnh đáp: “Thưa hiệp sĩ, xin đa tạ hiệp sĩ đã nhọc công vì thiếp. Nhưng thiếp còn muốn hiệp sĩ dạy cho thiếp cách bắn cung. Phải giương cung ra sao mới bắn đúng cách?” Tristan ngạc nhiên ngó Iseut, nhưng vội đoán ra ý định của bạn. Tristan bèn giương cung lên. Iseut nói tiếp: “Hiệp sĩ hãy mắc lên cung một mũi tên, hiệp sĩ coi chừng dây cung. Thiếp ngó thấy một vật chướng ngại. Tristan hãy nhắm cho trúng đích. Cầu mong Chúa run rủi cho lần này không bỏ lỡ tên giặc.” Tristan vụt quay lại, phóng mũi tên bay vụt qua khung cửa sổ. Mũi tên lao nhanh hơn con chim cắt, đâm thủng mắt Gondoin, ghim sâu trong đầu Gondoin như quả táo quá chín. Gondoin té ngửa, đụng đầu nhằm một cây cọc, chết thẳng. Gondoin không kịp la lên một tiếng: “Thứ tội!” Iseut nói với Tristan: “Hỡi bạn yêu quí, Gondoin đã chết; chúng không thể làm hại chúng ta được nữa. Nhưng trên đất này vẫn còn nhiều kẻ tai mắt dọ dẫm chúng ta. Chừng nào bạn yêu vẫn còn ở lại đây, bạn có thể không may mắc bẫy. Vì sinh mạng chúng ta, bạn yêu nên sớm rời khỏi đất này” “Hoàng hậu đã nói rất đúng. Ta có bổn phận lìa xa những ngày vui sướng, đi tới chỗ lưu đày. Rời xa bạn yêu quí, đi tìm cảnh cô đơn. Xin hoàng hậu giữ mãi kỷ niệm của hai chúng ta.” “Hỡi người bạn xinh trai của thiếp, thân xác chúng ta sẽ rời nhau, nhưng mối tình của chúng ta sẽ còn lại mãi. Chúng ta ở xa vẫn yêu nhau như khi gần gụi. Hỡi Tristan, xin bạn chớ mất lòng tin.” “Thưa hoàng hậu, dù đi tới đâu, ta sẽ không còn yêu ai ngoài hoàng hậu. Xin hoàng hậu hãy chăm sóc con chó Husdent. Ta không yêu cầu hoàng hậu một điều gì khác, nhân danh Chúa cao cả, xin hoàng hậu hãy làm vui lòng ta một điều đó thôi. Hoặc giả sau này, nếu có cơ hội cần thiết cho sứ giả tới kiếm hoàng hậu, khi đó là lúc cấp thiết lắm, xin hoàng hậu làm theo lời ta gửi về.” “Bạn Tristan, không bao giờ thiếp sẽ quên được bạn. Chừng nào mà ta ngó thấy chiếc nhẫn bạn mang trên ngón tay kia, không một trở ngại nào sẽ ngăn giữ ta được để không làm theo lời bạn nhắn gởi.” “Tâu hoàng hậu, xin vĩnh biệt.” Tristan hôn bạn lần cuối, rồi ra đi. Tristan cùng Governal hai người rời khỏi miền Cornouaille trên chiếc thuyền thứ nhất rời bến.