Ngày 25 , Tháng Chạp
Dưới ánh nắng mặt trời buổi chiều ngày Noel, Poirot đi dạo trong khuôn viên của lâu đài Gorston có tòa nhà đồ sộ, vuông vức, không đẹp lắm về mặt kiến trúc nằm ở giữa
Mặt tiền quay về hướng bắc có mảnh vườn lớn, hàng rào là những cây hoàng dương được chăm sóc cẩn thận . Chạy dọc mảnh vườn là những bể cạn nổi lên được bố trí thành những vườn nhỏ tí xíu .
Poirot nhìn chúng với vẻ hài lòng:
- Thật là giàu trí tưởng tượng! - Anh lẩm bẩm .
Ngước mắt lên anh thấy hai người đang đi về phía các bể cạn, cách anh chừng ba trăm mét .
Anh nhận ra đấy là Pilar, còn người kia lúc đầu anh tưởng rằng là Stephen Farr, nhưng rồi anh biết mình nhầm, vì đây là Harry Lee . Anh ta đang chăm chú nghe cô cháu gái kể chuyện . Đôi lúc anh ngả đầu về phía sau mà cười rồi lại cúi xuống gần cô gái để nghe cho rõ hơn .
- Một người không biết gì là tang tóc cả - Poirot tự nhủ .
Một tiếng động nhẹ phía sau làm anh quay lại . Magdalene Lee đang đứng đấy nhìn hai người đi dạo . Thấy Poirot chị mỉm cười một cách đáng mến:
- Một cảnh đẹp biết bao! - Chị nói - Làm người ta quên đi cảnh kinh tởm tối qua . Có phải không, ông Poirot ?
- Đúng thế, thưa bà .
Maagdalene thở dài:
- Tôi chưa từng chứng kiến một tấn thảm kịch nào . Tôi lớn lên một cách đơn giản . Tôi còn là trẻ con rất lâu ... cái đó cũng không tốt .
Chị lại thở dài rồi nói thêm:
- Pilar tỏ ra rất can đảm . Tôi thấy cô ta thật khác thường! Có phải do dòng máu Tây Ban Nha không .... Tất cả những cái đó thật kỳ lạ! Có đúng không, ông Poirot ?
- Bà thấy kỳ lạ ở chỗ nào, thưa bà ?
- Việc cô ta bất chợt tới đây ... như từ trên trời rơi xuống .
- Hình như ông Lee đã tìm kiếm người cháu gái từ lâu - Poirot nêu ý kiến - Ông cụ liên hệ với lãnh sự quán ở Madrid và viên phó lãnh sự ở Aliquara, nơi mẹ cô ấy qua đời .
- Ông già không nói nửa câu với anh Alfred ... cũng như chị Lydia ... làm họ rất ngạc nhiên .
- A! - Poirot kêu lên .
Magdalene tới sát bên Poirot khiến anh ngửi thấy cả mùi nước hoa chị dùng .
- Ông Poirot, có thể là ông không biết về cái chết ít lâu sau ngày cưới của người chồng Jennifer và những dư luận thời đó về cái chết này . Vợ chồng anh Alfred biết rất rõ ... Một vụ bê bối, hình như thế ...
- Thật đáng buồn - Poirot lẩm bẩm .
- Chồng tôi chú ý - và tôi cũng rất tán thành - đến dòng họ của cô ta ... Không biết người cha cô ta có phải là một kẻ giết người không ....
Magdalene nghỉ một lát, nhưng Poirot vẫn yên lặng . Hình như anh đang mải ngắm quang cảnh lâu dài Gorston trong mùa đông .
Magdalene nói tiếp:
- Tôi không tìm được một dấu vết nào trong việc bố chồng tôi bị giết hại . Tội ác ấy chẳng có vẻ gì là của người Anh cả .
Hercule Poirot chậm chạp quay về phía chị và cái nhìn dò hỏi của anh gặp cặp mắt của chị:
- Bà thấy đây là một vụ giết người kiểu Tây Ban Nha ư ?
- Những người Tây Ban Nha rất độc ác, đúng khôgn ? - Magdalene hỏi .
Chị nói thêm với vẻ sợ hãi của một đứa trẻ :
- Ông hãy nhớ đến những trận đấu bò tót ...
- Vậy theo bà thì tiểu thư Estravados đã cắt cổ ông ngoại mình ư ? - Poirot mỉm cười và hỏi .
- Ô! Không, ông Poirot - Magdalene bực mình kêu lên - Tôi không nói như vậy .
- Chắc hẳn là tôi đã hiểu sai .
- Nhưng người ta vẫn có thể nghi ngờ . Ví dụ, tối hôm qua, Pilar đã nhặt một vật gì trên sàn nhà trong phòng của ông ngoại mình .
Hercule Poirot thay đổi thái độ:
- Cô ấy đã nhặt một vật gì trong phòng của ông ngoa.imình tối hôm qua, bà nói vậy ư ?
- Đúng - Magdalene trả lời, cặp môi xinh đẹp nhếch lên một cách ác ý - Vừa vào trong phòng, cô ta đã nhìn xung quanh, tưởng rằng những người khác không nhìn thấy, cô ta đã cúi xuống nhặt một vật gì đó . Nhưng người cảnh sát đã nhận ra hành động ấy và đã thu lại vật cô ta đang cầm trên tay .
- Cô ấy đã nhặt vật gì ? Bà có biết không, thưa bà ?
- Không, tôi không ở gần cô ta - Magdalene nói với vẻ luyến tiếc - Nhưng đó là một vật rất nhỏ .
Poirot cau mày:
- Đây là việc mà ta phải lưu ý - Anh lẩm bẩm .
Magdalene nói thêm:
- Tôi thấy mình có bổn phận cho ông rõ về chi tiết ấy . Dù sao chúng ta cũng chưa biết Pilar được giáo dục như thế nào ở Tây Ban Nha . Anh Alfred thì ân cần với mọi người, còn chị Lydia thì lại vô tâm! Nhưng tôi phải đi viết giấy cáo phó giúp họ đây .
Với nụ cười độc ác trên môi, Magdalene bước đi .
Poirot đứng lại trong vườn, chìm sâu vào những suy nghĩ của mình .
2
Cảnh sát trưởng đến bên Poirot:
- Chào ông Poirot . Hôm nay người ta không muốn chúc mừng nhau nhân ngày lễ Noel nữa, đúng không ? - Sugden nói với vẻ buồn bã .
- Bạn đồng nghiệp thân mến, ông có vẻ không vui, thật vậy . Về phần mình, tôi không muốn có những ngày Noel như thế này .
- Tôi cũng vậy . Một lễ Noel này là đủ .
- Việc điều tra ra sao ?
- Tôi đã kiểm tra những lời khai - Sugden trả lời - Chứng cứ vô can của Horbury là chắc chắn . Người nhân viên ở rạp chiếu bóng đã thấy anh ta vào rạp cùng với một cô gái và khi tan buổi chiếu cũng vậy . Người ấy nói Horbury không thể ra sau đó lại vào rạp mà không bị nhìn thấ ỵ Cô gái nói mình vẫn luôn ở bên anh ta tối hôm ấy .
Poirot cau mày:
- Ông còn muốn gì hơn nữa ?
Sugden trả lời với vẻ nghi hoặc:
- Với các cô gái thì người ta không bao giờ biết rõ được . Họ bảo vệ người yêu của mình đến cùng .
- Như vậy là tốt chứ - Hercule Poirot nói .
- Ông nhận xét vấn đề theo cách của một người nước ngoài . Thế công lý dùng để làm gì, ông Poirot ?
- Công lý là cái gì đó khá lạ lùng - Poirot - Ông có lúc nào nghĩ đến nó không ? (195)
Sugden ngạc nhiên nhìn anh rồi nói:
- Ông Poirot, tôi không hiểu ý ông .
- Xem nào, lập luận của tôi khá logic . Nhưng tranh luận thì ích gì . Theo ông, lời khai của cô gái có chỗ nào che giấu sự thật không ?
- Tôi không noí như vậy . Ngược lại, tôi cho rằng cô ta nói thật . Suy nghĩ của cô ta đơn giản, nếu nói dối thì người ta dễ dàng nhận ra ngay .
- Ông là người có nhiều kinh nghiệm - Poirot nói .
- Thật vậy, ông Poirot . Khi cả cuộc đời chuyên ghi chép những lời khai của các nhân chứng, người ta dễ dàng nhận ra đâu là nói thật, đâu là nói dối . Tôi tin lời khai của cô gái là thành thật . Horbury không thể giết ông Lee, cái đó đưa chúng ta đến những thành viên trong gia đình .
Anh thở dài:
- Một trong số họ đã phạm tội ác, ông Poirot, một trong số họ . Ai ?
- Ông có những tin tức mới không ?
- Có . Tôi có tin về những cú điện thoại . Ông George Lee đã gọi điện lúc chín giờ kém hai phút, cuộc nói chuyện kéo dài sáu phút .
- Nào! Nào!
- Còn có những cuộc nói chuyện khác trong buổi chiều ... đi Westeringham .
- Thật là thú vị - Poirot nói - Ông George Lee quả quyết là khi gọi dây nói xong thì ông ấy nghe thấy tiếng động trên lầu ... nhưng thực ra cuộc nói chuyện ấy kết thúc hai phút đồng hồ trước đó . Ông ấy ở đâu trong hai phút ấy ? Bà George Lee cũng nói là mình gọi điện thoại . Bà ấy ở đâu lúc đó ?
Sugden suy nghĩ:
- Ông vừa nói chuyện với bà ta ư, ông Poirot ?
- Ông nhầm rồi, ông bạn .
- Thế nào ?
- Tôi không hỏi, nhưng chính bà ấy đã nói với tôi!
- Ô!
Bồn chồn Sugden định bỏ qua chi tiết đó, nhưng bỗng nhiên như hiểu ra ý nghĩa của nó và nói với nhà thám tử:
- Bà ta nói với ông, ông nói như vậy chứ ?
- Vâng . Bà ấy tới gặp tôi với ý định ấy .
- Bà ta muốn ông hiểu rõ ư ?
- Bà ấy muốn tôi chú ý đến một vài điểm nào đó; trước hết, cách chống người Anh của kẻ giết người ... sau nữa là sự kế thừa tính nết của người cha của cô Estravados ... rồi cô gái ấy đã nhặt một vật gì đó trên sàn nhà trong phòng của ông Simeon Lee .
- Bà ta nói thế ư ?
- Vâng . Cô ấy đã nhặt cái gì vậy ?
Sugden thở dài:
- Tôi có thể cung cấp cho ông hàng ngàn thứ! Tôi sẽ cho ông xem . Đó chỉ là một loại chi tiết cung cấp chìa khóa của sự bí mật trong các tiểu thuyết trinh thám mà thôi . Nếu từ nó ông có thể tìm ra một cái gì đó thì tôi sẽ xin ra khỏi ngành cảnh sát .
- Ông hãy cho tôi xem .
Sugden lấy từ túi áo ra một chiếc phong bì và đồ vật đựng bên trong lên lòng bàn tay . Anh mỉm cười .
- Đây! Ông rút ra được kết luận gì ?
Trên bàn tay to lớn của Sugden có một mẩu cao su màu hồng, hình tam giác và một đoạn gỗ nhỏ .
Trên mặt của Sugden nở một nụ cười khi thấy Poirot kinh ngạc nhìn vật đó .
- Vật này có làm ông nghĩ về một cái gì không ?
- Mẩu cao su như được cắt ra từ chiếc túi kỳ cọ trong phòng tắm ư ?
- Đúng thế, nó ở chiếc túi kỳ cọ trong phòng ông già Lee . Với chiếc kéo nó được cắt thành hình tam giác . Ông Lee cũng có thể tự mình làm lấy được, nhưng tôi không hiểu mẩu cao su này dùng vào việc gì . Horbury cũng không giải thích được . Còn về mẩu gỗ, nó giống như mẩu ngà voi trong một trò chơi, nhưng đằng này đươc. gọt ra từ một thứ gỗ trắng .
- Thật đáng ngạc nhiên ... - Poirot lẩm bẩm .
- Ông giữ lấy nếu ông muốn - Sugden thân mật nói - Tôi không cần đến nó nữa .
- Ông bạn, tôi không muốn tước đoạt của ông .
- Ông thấy có gì mới không ?
- Không, tôi xin thú nhận là như vậy .
- Thật là hay! - Sugden kêu lên với giọng vui đùa và đút nó vào túi - Chúng ta bàn tiếp!
Poirot bảo anh:
- Bà George Lee nói cô gái người Tây Ban Nha nhặt các thứ này lên với vẻ lấm lét . Có đúng không ?
Sugden suy nghĩ một lát:
- Tôi không nghĩ như vậy - Anh ngập ngừng trả lời - Cô ta không có vẻ là thủ phạm ... nhưng cô cúi xuống ... nhặt thật nhanh ... và không gây một tiếng động nào ... Tôi không biết là ông có hình dung được không . Cô ta không biết là tôi đã nhìn thấy! Và cô ta giật mình khi bị tôi lật mặt nạ .
Poirot suy nghĩ một lát rồi nói:
- Chắc chắn là có lý do . Nhưng lý do gì đây ? Mẩu cao su ấy chẳng dùng được vào việc gì cả ... tuy nhiên ...
Sugden sốt ruột kêu lên:
- Trời! Ông Poirot, tại sao ông lại nhọc lòng về chuyện vụn vặt đó . Đối với tôi, tôi còn những con mèo khác để truy lùng .
Poirot hỏi:
- Công việc của ông đến đâu rồi ?
Sugden lấy ra một cuốn sổ tay:
- Ddây là những kết quả đầu tiên trong việc điều tra của tôi . Sau khi loại trừ, tôi đã lặp một bản danh sách những người có thể gây ra tội ác ấy .
- Họ là những ai ?
- Alfred và Harry Lee có chứng cứ ngoại phạm , kể cả bà Alfred vì ông Tresillian đã thấy bà ta một phút trước khi có tiếng đổ vỡ trên lầu . Ba người này vô can . Đối với những người khác, đây là bản danh sách tôi lập ra một cách rõ ràng nhất .
Anh đưa cuốn sổ cho Poirot .
Vào thời điểm xảy ra vụ án:
George Lee đang ở ...
Bà George Lee đang ở ...
David Lee đang ở trong phòng hòa nhạc và chơi dương cầm (phù hợp với lời khai của vợ) .
Bà David đang ở trong phòng hòa nhạc (phù hợp với lời khai của chồng) .
Cô Estravados đang ở trong phòng ngủ (không có chứng cứ nào cả ) .
Stephen Farr đang ở trong phòng nhảy và cho chạy máy quay đĩa (phù hợp với lời khai của ba người giúp việc, họ đã nghe thấy tiếng nhạc) .
- Thế thì sao ? - Poirot trả lại cuốn sổ và hỏi .
- Thế là - Sugden trả lời - George Lee và vợ có thể đã giết ông già Lee . Pilar cũng vậy và cả ông hoặc bà David Lee, nhưng không phải cả hai người cùng nhau làm việc này .
- Vậy ông không chấp nhận chứng cứ vô can của họ ư ?
Với vẻ quan trọng, Sugden lắc đầu:
- Không khi nào! Chồng và vợ thường ... bảo vệ nhau! Họ là đồng phạm của nhau . Đây là cách tôi nhìn sự việc: Một người nào đó đang chơi dương cầm trong phòng hòa nhạc . Có thể là David Lee , vì ông ta là một nhạc sĩ có tài, nhưng không biết vợ đang đứng bên, nếu theo lời khai của hai vợ chồng . Nhưng bà Hilda Lee cũng biết chơi dương cầm, bà ta chơi đàn trong lúc người chồng lên giết ông gaì! Trường hợp của những người này khác hẳn với hai anh em là Alfred và Harry Lee đang ngồi trong phòng ăn . Hai người này không ưa nhau nên không có chuyện người này bảo vệ người kia .
- Ông nghĩ như thế nào về Stephen Farr ?
- Tôi đang có nhiều nghi vấn về ông ta vì chiếc máy quay đĩa chỉ là chứng cứ ngoại phạm mong manh . Dù sao những chứng cứ loại ấy có may mắn trở thành một chứng cứ thật đến chín phần mười vì đã được chuẩn bị từ trước .
Poirot cúi đầu:
- Tôi hiểu ý ông . Đó là chứng cứ phải bịa ra .
- Ddúng! Rồi tôi còn tin là không có người ngoài nào dính líu vào vụ án này .
Poirot xác nhận ngay:
- Tôi hoàn toàn đồng ý với ông . Đây là môt. vụ trong nội bộ gia đình ... Tôi thấy có một sự hận thù ... một sự hận thù sâu sắc ...
Poirot khua tay và lẩm bẩm:
- Ô! Tôi không biết gì hơn .... rất khó!
Người cảnh sát trưởng trân trọng nhìn anh nhưng có vẻ không thỏa mãn lắm .
- Thật vậy, ông Poirot . Nhưng chúng ta sẽ đi tới cùng bằng phương pháp loại trừ và phương pháp logic . Chúng ta hãy xem xét những ai có điều kiện gây ra vụ án . Đó là: George Lee, Magdalene Lee, Hilda Lee, Pilar Estravados và tôi thêm cả Stephen Farr vào đây nữa . Bây giờ chúng ta xét về động cơ . Ai có lý do để loại trừ ông Simeon Lee ? Tới đây chúng ta phải loại trừ một vài người . Trước hết là cô Estravados . Cô ta sẽ được thừa kế phần của mẹ đẻ nếu ông ngoại chết trước mẹ cô . Nhưng Jennifer lại chết trước cha đẻ nên phần của mẹ cô sẽ thuộc về những thành viên khác trong gia đình . Còn như theo di chúc mới nhất còn lại, thì cô ta chẳng được tí gì . Lợi ích của cô Estravados là thấy ông ngoại còn sống . Ông già rất yêu cháu gái, chắc chắn ông sẽ để lại cho cháu phần lớn gia tài . Cô sẽ không kiếm được gì sau cái chết của ông ngoại . Ông có đồng ý với tôi không ?
- Hoàn toàn đồng ý .
- Còn một khả năng là đã xảy ra một vụ cãi nhau giữa hai người, nên cô Pilar đã cắt họng ông già Lee, nhưng cái này thì không thể tưởng tượng nổi . Muốn có cái đó thì cô gái đã ở đây rất lâu để có một thù hận nào đó . Nhưng đây không phải là trường hợp của cô ta . Cô Estravados không liên quan gì đến vụ này trừ việc giết người ấy hoàn toàn do tinh thần chống người Anh, điều nhảm nhí như bà George, bạn ông, đã nói .
- Không nên gọi bà ấy là bạn tôi - Poirot nói ngay - Nên nói cô Estravados là bạn ông vì cô ấy thấy ông rất đẹp trai .
Poirot thích thú khi thấy mặt của Sugden đỏ lên . Vui đùa, Poirot nói bằng giọng ranh mãnh:
- Đúng là ông có bộ ria rất đẹp ... Nói xem, ông dùng một loại kem bôi đặc biệt ư ?
- Kem ư ? Trời! Không .
- Vậy thì ông bôi bằng gì ?
- Tôi bôi bằng gì ư ? Không bôi gì cả . Nó mọc tự nhiên .
Poirot thở dài:
- Ông có bộ ria của các vị thánh .
Anh vuốt bộ ria đen bóng của mình:
- Tôi cố giữ gìn nhưng nó vẫn phai màu .
Không thích thú lắm những vấn đề về râu ria, Sugden nói bằng giọng lịch sự:
- Nếu xét về mặt động cơ gây tội ác, chúng ta có thể loại trừ thêm Stephen Farr . Có thể ngày xưa giữa cha ông ta với ông Simeon Lee có mâu thuẫn với nhau mà cha ông ta là nhạn nhân . Nhưng tôi nghi ngờ điều này . Qua cách nói năng của ông ta , tôi thấy ông ta là người thật thà và rất thoải mái trong khi nói về quan hệ ngày xưa giữa cha ông và ông Lee . Về điểm này chúng ta thấy không có vấn đề .
- Tôi đồng ý với ông - Poirot nói .
- Một người khác có những lý do quan trọng thấy ông Lee vẫn sống ... đó là Harry . Cảm giác chung của mọi người là ông già truất quyền thừa kế của Harry khi ông này bỏ nhà ra đi . Bây giờ ông ta thấy rõ lòng thương yêu của người cha . Bản di chúc mới sẽ có lợi cho ông ta , họa có điên ông ta mới giết cha mình trong lúc này . Thấy không, ông Poirot, chúng ta đang tiến lên . Chúng ta đã loại trừ khá nhiều người trên đường đi của chúng ta .
- Đúng thế, để rồi cuối cùng chúng ta chẳng còn một người nào cả .
Sugden nhăn mặt cười:
- Không đến nỗi như vậy! Chúng ta hãy còn George lee và vợ, David Lee và vợ . Những người này đều có lợi ích nếu ông Simeon Lee qua đời . Theo tin tức tôi nắm được thì George Lee đang có những khó khăn về tài chính và ông già lại đe doạ cắt bớt khoản trợ cấp hàng tháng . George Lee là người b. tình nghi vì có động cơ v` điều kiện phạm tội .
- Ông noí tiếp đi - Poirot giục Sugden .
- Cũng như vậy đối với bà George! Người đàn bà này thích tiền như mèo thích mỡ và tôi cam đoan rằng bà ta đang nợ nần ngập tới cổ! Ghen tị với cô gái người Tây Ban Nha vì cô này được ông ngoại quí mến . Ddã nghe được câu chuyện của ông già nói với người chưởng khế, bà ta không để mất thời gian và đã giết bố chồng . Rõ ràng bà ta là thủ phạm .
- Thật vậy - Poirot lẩm bẩm . (203)
- Bây giờ còn David Lee và vợ . Họ được thừa kế của ông già, nhưng họ có một động cơ không phải là tiền bạc .
- A!
- Phải . David Lee là một con người mơ mộng hơn là thực hành . Tôi xét đoán ông ta có phần ... khác thường . Theo tôi ông ta có ba động cơ: kim cương, tài sản và ... sự oán giận .
- A! Ông thấy như vậy ư ?
- Tất nhiên! Tôi suy nghĩ rất kỹ . Nếu David giêt' cha mình thì không phải do tiền bạc . Nếu chỉ như vậy thì không thể có máu vương vãi khắp nơi như vậy .
Poirot nhìn người cảnh sát trưởng bằng cặp mắt dò hỏi .
- Tôi tự hỏi không biết ông nắm cái chi tiết có nhiều máu đến như vậy, như bà Alfred Lee đã nói, từ lúc nào . Lượng máu nhiều đến như vậy làm chúng ta nhớ lại những tập tục cũ, giải oan bằng máu của nạn nhân .
Sugden cau mày .
- Theo ông thì tội ác ấy là hành động của một kẻ điên chăng ?
- Ông bạn, trong con người có nhiều loại tiềm thức mà bản thân họ cũng không biết . Khát máu! Trả thù!
- David Lee trước kia là một con người hiền lành, thụ động - Sugden lưu ý Poirot .
- Ông không hiểu gì về tâm lý học cả, ông bạn . David Lee sống với quá khứ ... và trong con người ông ta kỷ niệm về người mẹ vẫn đậm nét . Từ lâu, ông ta xa lánh người cha vì không muốn tha thứ những sự đối xử tàn tệ của ông già đối với mẹ mình, nhưng chắc chắn ông ấy không đủ can đảm ... Chúng ta đã biết khi đứng trước xác người cha ông ấy đã thốt lên: Chiếc cối xay của Thượng đế chậm chạp nghiền nát ... Đây là ý nghĩ về sự trừng phạt và ân hận! Cái xấu được xóa đi bằng sự hy sinh và chết chóc!
Sugden run lên .
- Không nên nói như vậy, ông Poirot! Ông làm tôi lạnh xương sống. Nếu giả thiết của ông là đúng thì bà Daivd sẽ hướng mọi nghi ngờ vào người chồng . Tôi biết rõ vai trò của bà ta nhưng tôi không tin là bà ta đã giết người . Người phụ nữ đảm đang đó không phải là kẻ sát nhân .
Poirot chăm chú nhìn người đối thoại của mình:
- Đây là quan điểm của ông ư ?
- Vâng, thưa ông . Bà David là một phụ nữ tốt bụng và thật thà . Ông biết tôi muốn nói gì rồi chứ ?
- Ồ! Tôi rất hiểu ông .
Sugden nhìn anh bằng cặp mắt lo ngại:
- Nào, ông Poirot, chắc chắn ông có ý kiến về vụ này . Yêu cầu ông cho tôi biết với .
Poirot chậm chạp tuyên bố:
- Tôi có những ý kiến của mình, như ông nói , nhưng chúng chưa được rõ ràng . Trước hết xin ông nói tóm tắt về cuộc điều tra .
- Được . Trong vụ giết người cướp của này, tôi thấy có ba động cơ: sự thù hận, bản di chúc và những viên kim cương . Theo thứ tự thời gian, vụ án đã diễn biến nhau sau: ba giờ ba mươi phút: cuộc họp gia đình trong phòng của ông Simeon Lee . Nói chuyện qua điện thoại giữa người cha và ông chưởng khế, trước măt. đông đủ mọi người . Sau đó ông già nổi giận và mắng mỏ từng người . Mọi người ngạc nhiên ra về .
- Xin lỗi . Riêng bà Hilda ra về sau những người khác .
- Đúng . Nhưng không lâu . Sáu giờ: ông Alfred gặp mặt cha về vấn đề Harry sẽ về sống ở Nhà . Alfred tỏ ra bực bội . Hình như Alfred là người tình nghi chính: ông ta có những lý do mạnh mẽ để giết cha . Chúng ta nói tiếp . Sau đó đến lượt ông Harry lên gặp ông già với vẻ cau có . Ông ta đã đạt được nguyện vọng của mình: được người cha thông cảm . Nhưng trước hai cuộc gặp mặt ấy, ông già Lee đã thấy những viên kim cương bị mất cắp và gọi điện thoại cho tôi . Ông không nói việc này với Alfred và Harry . Tại sao ? Theo tôi, vì ông già tin chắc hai người ấy không liên quan gì đến vụ mất trộm này . Tôi cho rằng, như tôi thường nói, ông già Lee nghi ngờ Horbury và ... một người nữa . Tôi đoán ra ý định của ông . Xin ông nhớ lại, ông già đã yêu cầu các con không lên thăm ông sau bữa ăn . Tại sao ? Vì ông muốn dành buổi tối cho hai cuộc gặp khác, gặp tôi và gặp người mà ông nghi ngờ . Có thể là ông già sẽ yêu cầu một người nào đó lên gặp mình . Ai ? Có thể là George Lee ... hoặc là vợ ông này ? Nhưng đến đây thì Pilar Estravados bước lên sân khấu . Ông già đã cho cháu gái xem những viên kim cương và nói rõ giá trị của chúng . Ai có thể cam đoan rằng cô gái không phải là một đứa ăn cắp ? Xin ông nhớ đến những lời ám chỉ về cha cô ta . Có phải cô là con gái của một kẻ trộm cắp chuyên nghiệp đã bị ở tù không ?
- Và như ông nói - Poirot phát biểu với vẻ trịnh trọng - Pilar Estravados lên sân khấu ...
- Phải, với vai trò một tên kẻ cắp! Khi bị phát hiện ra, mất sáng suốt cô ta đã giết ông ngoại của mình .
- Rất có thể ... phải, rất có thể - Poirot lẩm bẩm .
Người cảnh sát trưởng nhìn anh rất nhanh:
- Nhưng đây không phải là ý kiến của ông . Ông Poirot, ông noí xem mình đang nghĩ gì ?
- Tôi - Nhà thám tử nói - Tôi đang suy nghĩ về tư cách của nạn nhân . Ông Simeon Lee là loại người nào ?
- Nhân cách của ông già thì chẳng có gì là bí mật - Sugden nhìn thẳng vào Poirot và trả lời .
- Vậy ông noí về con người ấy đi . Xin ông nhắc lại những điều mọi người nói về ông ấy .
Sugden đưa tay lên má vẻ phân vân:
- Tôi không phải là người vùng này - Anh giải thích - Tôi từ Reevershire, quận bên tới . Đúng là ông già Simeon Lee là một nhân vật quan trọng trong vùng và tôi chỉ biết ông qua lời người ta nói lại .
- Người ta đã nói gì về ông ấy ?
- Người ta nói ông ta là một người lang chạ, một kẻ xảo trá, không thể thay đổi được . Bây giờ giàu có nên ông ta tỏ ra haò hiệp, đóng góp tiền không cần đếm . Khi tôi nghĩ đến George Lee keo kiệt là con trai của ông ta, cái đó làm tôi ngã ngửa!
- A! - Poirot nói - Xin lưu ý, gia đình này có hai nhánh ... Alfred, George, và David hao hao giống nhau và đều giống mẹ . Sáng hôm nay, tôi đã nghiên cứu kỹ những bức chân dung trong phòng khách .
Sugden nói tiếp:
- Ông già Lee nhanh nhẹn và dễ nổi cáu, và tự nhiên, ông ta chạy theo những người đàn bà, nhất là thời trai trẻ . Nhiều năm nay, ông ta không ra khỏi nhà . Nhưng cũng từ đấy ông ta trở nên hào phóng . Nếu cần ông không tiếc tiền và lúc nào cũng thích các cô gái . Tư cách của ông ta đáng chê trách nhất là đối với người vợ quá cố . Người ta nói bà chết vì phiền muộn . Bà Lee khốn khổ thường đau ốm . Người chồng lại làm bà đau đớn hơn . Tính độc ác của ông Lee thì không nghi ngờ gì nữa . Hơn thế, ông ta lại hay hiềm thù . Nếu một người nào đó chống lại ông thì ông ta sẽ trả thù vào một ngày nào đó và người ta nói ông biết đợi thời cơ .
- Chiếc cối xay của Thượng đế chậm chạp nghiền nát ...Poirot lẩm bẩm .
Cảnh sát trưởng nói với vẻ châm biếm:
- Chiếc cối xay của quỉ dữ ... thì đúng hơn! Ông Simeon Lee không phải là một vị thánh . Người ta nói ông ta đã bá linh hồn cho quỉ và tự hài lòng vì đã bán được giá hời . Ông ta tự hào và kiêu ngạo như Lucifer .
- Kiêu ngạo như Lucifer! - Poirot nhắc lại - Đây là lời nói có ý nghĩa .
Bực mình, Sugden hỏi:
- Ông cho rằng tính kiêu ngạo là nguyên nhân cái chết của ông ta ư ?
- Tôi muốn nói rằng ông Simeon Lee đã truyền tính kiêu ngạo đó cho các con trai của mình ... Di truyền! Rất bí mật! Ông già Lee ...
Poirot ngừng nói . Hilda vừa ra khỏi nhà và đứng trong vườn như đang chờ ai .
3
- Tôi muốn noí chuyện với ông , ông Poirot .
Sugden xin lỗi và đi vào trong nhà . Khi thấy người này đi khuất , Hilda bảo Poirot:
- Tôi không muốn gặp ông ta ở đây . Hình như ông ta vừa gặp Pilar . Người cảnh sát này rất đáng mến và rất siêng năng .
Giọng nói dịu dàng tỏ rõ chị là một người có khơi dậy những ý muốn tồi tệ của một số người . Ông Simeon Lee đã có can đảm và quyết đoáon đối với phụ nữ mà nước mắt và sự kiên trì chỉ làm cho ông ta thêm giận dữ mà thôi .
Poirot gật đầu xác nhận rồi hỏi thêm:
- Hôm qua chồng bà đã noí: "Mẹ tôi không hề than thở ". Cái đó có đúng sự thật không ?
Hilda nói ngay:
- Chắc chắn là không! Bà đã than thở với David khốn khổ và đặt lên vai con trai gánh nặng của những đau thương của mình . Anh còn quá trẻ ... để mang gánh nặng ấy .
Nhà thám tử nhìn Hilda . Chị đỏ mặt và cắn chặt môi .
- Tôi hiểu - Poirot nói .
- Ông hiểu sao ?
- Tôi hiểu là bà đã đóng vai người mẹ bên chồng mình trong lúc bà chỉ muốn mình là người vợ mà thôi .
Hilda Lee quay mặt đi .
Cùng lúc ấy, David từ nhà đi ra vườn và tới gặp họ . Bằng một giọng vui vẻ, anh kêu lên:
- Một ngày rất đẹp . Người ta cho rằng lúc này là mùa xuân chứ không phải mùa đông .
Đầu ngả về phía sau, mớ tóc vàng xõa xuống trán, cặp mắt màu xanh sáng lên, David tỏ ra trẻ trung và vô tư lự . Với những bước nhanh nhẹn, anh đến bên vợ . Poirot quay đi .
- Hilda, chúng ta tới bên hồ . - Daivd Lee nói .
Chị cười và khoác tay chồng và hai người cùng đi .
Poirot nhìn theo họ . Anh thấy Hilda đột nhiên quay lại và anh thấy cái nhìn của chị có vẻ lo ngại ... hay chị ta sợ ?
Chậm chạp, Poirot đi dạo trong vườn .
Vừa đi Poirot vừa nghĩ: "Ta, một cha cố giải tội! Và phụ nữ thương xưng tội nhiều hơn đàn ông, sáng nay họ đã tới gặp ta để nói những điều thầm kín của họ . Liệu người còn lại có tới gặp ta không ?" .
Đến đầu khu vườn, Poirot quay lại và câu hỏi của anh đã được trả lời . Lydia đang đi về phía anh ....
4
- Chào ông Poirot - Lydia nói - Ông Tressilian bảo tôi là ông đang ở đây với chú Harry, nhưng tôi muốn gặp riêng ông thôi . Tôi biết chồng tôi đang rất muốn nói chuyện với ông .
- A! Bà muốn tôi đến gặp ông nhà ngay bây giờ ư ?
- Không, không phải lúc này . Đêm qua chồng tôi mất ngủ . Sáng nay tôi cho anh ấy uống một viên thuốc an thần nên bây giờ anh vẫn còn ngủ . Tốt hơn cả là không nên đánh thức Alfred .
- Bà có lý, thưa bà . Tôi thấy sau cái chết của người cha, ông Alfred rất khổ tâm .
- Ông nên biết, ông Poirot, anh ấy được ông cụ yêu quí hơn bât' cứ người nào trong gia đình .
- Tôi biết .
- Ông và ông chỉ huy cảnh sát nghi ai đã gây ra vụ này ?
- Thưa bà, chúng tôi mới biết những ai không gây ra vụ này thôi .
Lydia kêu lên:
- Thật là một cơn ác mộng! Tôi không tin rằng tất cả những cái đó đã xảy ra .
Chị noí thêm:
- Có đúng là Horbury đi xem chiếu bóng như hắn noí không ?
- Đúng, thưa bà . Người ta đã kiểm tra lời khai của anh ta . Horbury nói thật .
Lydia vô tình hái một chiếc lá . Mặt chị tái đi rồi lẩm bẩm:
- Thật là kinh khủng! Như vậy chỉ còn lại những người trong gia đình .
- Đúng thế .
- Thưa ông Poirot, tôi không thể tưởng tượng được .
- Có chứ, thưa bà, bà có thể tưởng tượng được .
Chị định chối cãi nhưng rồi lại cười một cách buồn bã .
- Phải, lúc này tôi là kẻ đạo đức giả .
- Nếu bà thành thật nói rõ ý nghĩ của mình - Poirot bảo chị - Thì tự nhiên bà cho rằng một thành viên nào đó của gia đình đã giết bố chồng bà .
- Đó là một lời tuyên bố kỳ quặc, thưa ông Poirot .
- Có thể . Nhưng bố chồng bà đã chẳng là một nhân vật kỳ quặc đó sao ?
- Ông già khốn khổ - Lydia thở dài - Tôi vẫn thương hại ông cụ kể cả lúc ông qua đời tuy khi còn sống nhiền lúc ông làm tôi tức điên lên .
- Tôi thừa nhận điều đó! - Poirot nói .
Anh cúi nhìn một trong những chiếc bể cạn .
- Những chiếc bể cạn này làm tôi vô cùng thích thú . Thật là thông minh .
- Tôi rât' hân hạnh khi thấy ông thích chúng . Tôi sở trường về nghệ thuật làm vườn . Ông có nhận xét gì về cảnh phương Bắc với những con chim cánh cụt ?
- Thật tuyệt! Còn bể cạn này thể hiện cái gì ?
- Đây là Biển Chết ... nhưng chưa xong . Không nên xem . Ddây là đảo Corse . Ở xứ này, đá núi đỏ bên nước biển xanh . Ddây là một cảnh hoang vu thú vị, phải không ?
Chị chỉ cho anh hết bể cạn này sang bể cạn khác . Xong việc chị nhìn đồng hồ .
- Bây giờ tôi vào nhà xem anh Alfred đã thức giấc chưa - Lydia nói .
Khi Lydia đã ở trong nhà, Poirot quay lại chiếc bể cạn thể hiện Biển Chết và ngắm kỹ với vẻ quá đỗi ngạc nhiên . Anh cúi xuống bốc lên một nắm những viên sỏi màu đen .
Bất chợt vẻ mặt anh thay đổi khi nhìn kỹ những viên sỏi ấy .
- Của khỉ! - Anh kêu lên - Ddáng ngạc nhiên! Thế này là thế nào ?
Dưới ánh nắng mặt trời buổi chiều ngày Noel, Poirot đi dạo trong khuôn viên của lâu đài Gorston có tòa nhà đồ sộ, vuông vức, không đẹp lắm về mặt kiến trúc nằm ở giữa
Mặt tiền quay về hướng bắc có mảnh vườn lớn, hàng rào là những cây hoàng dương được chăm sóc cẩn thận . Chạy dọc mảnh vườn là những bể cạn nổi lên được bố trí thành những vườn nhỏ tí xíu .
Poirot nhìn chúng với vẻ hài lòng:
- Thật là giàu trí tưởng tượng! - Anh lẩm bẩm .
Ngước mắt lên anh thấy hai người đang đi về phía các bể cạn, cách anh chừng ba trăm mét .
Anh nhận ra đấy là Pilar, còn người kia lúc đầu anh tưởng rằng là Stephen Farr, nhưng rồi anh biết mình nhầm, vì đây là Harry Lee . Anh ta đang chăm chú nghe cô cháu gái kể chuyện . Đôi lúc anh ngả đầu về phía sau mà cười rồi lại cúi xuống gần cô gái để nghe cho rõ hơn .
- Một người không biết gì là tang tóc cả - Poirot tự nhủ .
Một tiếng động nhẹ phía sau làm anh quay lại . Magdalene Lee đang đứng đấy nhìn hai người đi dạo . Thấy Poirot chị mỉm cười một cách đáng mến:
- Một cảnh đẹp biết bao! - Chị nói - Làm người ta quên đi cảnh kinh tởm tối qua . Có phải không, ông Poirot ?
- Đúng thế, thưa bà .
Maagdalene thở dài:
- Tôi chưa từng chứng kiến một tấn thảm kịch nào . Tôi lớn lên một cách đơn giản . Tôi còn là trẻ con rất lâu ... cái đó cũng không tốt .
Chị lại thở dài rồi nói thêm:
- Pilar tỏ ra rất can đảm . Tôi thấy cô ta thật khác thường! Có phải do dòng máu Tây Ban Nha không .... Tất cả những cái đó thật kỳ lạ! Có đúng không, ông Poirot ?
- Bà thấy kỳ lạ ở chỗ nào, thưa bà ?
- Việc cô ta bất chợt tới đây ... như từ trên trời rơi xuống .
- Hình như ông Lee đã tìm kiếm người cháu gái từ lâu - Poirot nêu ý kiến - Ông cụ liên hệ với lãnh sự quán ở Madrid và viên phó lãnh sự ở Aliquara, nơi mẹ cô ấy qua đời .
- Ông già không nói nửa câu với anh Alfred ... cũng như chị Lydia ... làm họ rất ngạc nhiên .
- A! - Poirot kêu lên .
Magdalene tới sát bên Poirot khiến anh ngửi thấy cả mùi nước hoa chị dùng .
- Ông Poirot, có thể là ông không biết về cái chết ít lâu sau ngày cưới của người chồng Jennifer và những dư luận thời đó về cái chết này . Vợ chồng anh Alfred biết rất rõ ... Một vụ bê bối, hình như thế ...
- Thật đáng buồn - Poirot lẩm bẩm .
- Chồng tôi chú ý - và tôi cũng rất tán thành - đến dòng họ của cô ta ... Không biết người cha cô ta có phải là một kẻ giết người không ....
Magdalene nghỉ một lát, nhưng Poirot vẫn yên lặng . Hình như anh đang mải ngắm quang cảnh lâu dài Gorston trong mùa đông .
Magdalene nói tiếp:
- Tôi không tìm được một dấu vết nào trong việc bố chồng tôi bị giết hại . Tội ác ấy chẳng có vẻ gì là của người Anh cả .
Hercule Poirot chậm chạp quay về phía chị và cái nhìn dò hỏi của anh gặp cặp mắt của chị:
- Bà thấy đây là một vụ giết người kiểu Tây Ban Nha ư ?
- Những người Tây Ban Nha rất độc ác, đúng khôgn ? - Magdalene hỏi .
Chị nói thêm với vẻ sợ hãi của một đứa trẻ :
- Ông hãy nhớ đến những trận đấu bò tót ...
- Vậy theo bà thì tiểu thư Estravados đã cắt cổ ông ngoại mình ư ? - Poirot mỉm cười và hỏi .
- Ô! Không, ông Poirot - Magdalene bực mình kêu lên - Tôi không nói như vậy .
- Chắc hẳn là tôi đã hiểu sai .
- Nhưng người ta vẫn có thể nghi ngờ . Ví dụ, tối hôm qua, Pilar đã nhặt một vật gì trên sàn nhà trong phòng của ông ngoại mình .
Hercule Poirot thay đổi thái độ:
- Cô ấy đã nhặt một vật gì trong phòng của ông ngoa.imình tối hôm qua, bà nói vậy ư ?
- Đúng - Magdalene trả lời, cặp môi xinh đẹp nhếch lên một cách ác ý - Vừa vào trong phòng, cô ta đã nhìn xung quanh, tưởng rằng những người khác không nhìn thấy, cô ta đã cúi xuống nhặt một vật gì đó . Nhưng người cảnh sát đã nhận ra hành động ấy và đã thu lại vật cô ta đang cầm trên tay .
- Cô ấy đã nhặt vật gì ? Bà có biết không, thưa bà ?
- Không, tôi không ở gần cô ta - Magdalene nói với vẻ luyến tiếc - Nhưng đó là một vật rất nhỏ .
Poirot cau mày:
- Đây là việc mà ta phải lưu ý - Anh lẩm bẩm .
Magdalene nói thêm:
- Tôi thấy mình có bổn phận cho ông rõ về chi tiết ấy . Dù sao chúng ta cũng chưa biết Pilar được giáo dục như thế nào ở Tây Ban Nha . Anh Alfred thì ân cần với mọi người, còn chị Lydia thì lại vô tâm! Nhưng tôi phải đi viết giấy cáo phó giúp họ đây .
Với nụ cười độc ác trên môi, Magdalene bước đi .
Poirot đứng lại trong vườn, chìm sâu vào những suy nghĩ của mình .
2
Cảnh sát trưởng đến bên Poirot:
- Chào ông Poirot . Hôm nay người ta không muốn chúc mừng nhau nhân ngày lễ Noel nữa, đúng không ? - Sugden nói với vẻ buồn bã .
- Bạn đồng nghiệp thân mến, ông có vẻ không vui, thật vậy . Về phần mình, tôi không muốn có những ngày Noel như thế này .
- Tôi cũng vậy . Một lễ Noel này là đủ .
- Việc điều tra ra sao ?
- Tôi đã kiểm tra những lời khai - Sugden trả lời - Chứng cứ vô can của Horbury là chắc chắn . Người nhân viên ở rạp chiếu bóng đã thấy anh ta vào rạp cùng với một cô gái và khi tan buổi chiếu cũng vậy . Người ấy nói Horbury không thể ra sau đó lại vào rạp mà không bị nhìn thấ ỵ Cô gái nói mình vẫn luôn ở bên anh ta tối hôm ấy .
Poirot cau mày:
- Ông còn muốn gì hơn nữa ?
Sugden trả lời với vẻ nghi hoặc:
- Với các cô gái thì người ta không bao giờ biết rõ được . Họ bảo vệ người yêu của mình đến cùng .
- Như vậy là tốt chứ - Hercule Poirot nói .
- Ông nhận xét vấn đề theo cách của một người nước ngoài . Thế công lý dùng để làm gì, ông Poirot ?
- Công lý là cái gì đó khá lạ lùng - Poirot - Ông có lúc nào nghĩ đến nó không ? (195)
Sugden ngạc nhiên nhìn anh rồi nói:
- Ông Poirot, tôi không hiểu ý ông .
- Xem nào, lập luận của tôi khá logic . Nhưng tranh luận thì ích gì . Theo ông, lời khai của cô gái có chỗ nào che giấu sự thật không ?
- Tôi không noí như vậy . Ngược lại, tôi cho rằng cô ta nói thật . Suy nghĩ của cô ta đơn giản, nếu nói dối thì người ta dễ dàng nhận ra ngay .
- Ông là người có nhiều kinh nghiệm - Poirot nói .
- Thật vậy, ông Poirot . Khi cả cuộc đời chuyên ghi chép những lời khai của các nhân chứng, người ta dễ dàng nhận ra đâu là nói thật, đâu là nói dối . Tôi tin lời khai của cô gái là thành thật . Horbury không thể giết ông Lee, cái đó đưa chúng ta đến những thành viên trong gia đình .
Anh thở dài:
- Một trong số họ đã phạm tội ác, ông Poirot, một trong số họ . Ai ?
- Ông có những tin tức mới không ?
- Có . Tôi có tin về những cú điện thoại . Ông George Lee đã gọi điện lúc chín giờ kém hai phút, cuộc nói chuyện kéo dài sáu phút .
- Nào! Nào!
- Còn có những cuộc nói chuyện khác trong buổi chiều ... đi Westeringham .
- Thật là thú vị - Poirot nói - Ông George Lee quả quyết là khi gọi dây nói xong thì ông ấy nghe thấy tiếng động trên lầu ... nhưng thực ra cuộc nói chuyện ấy kết thúc hai phút đồng hồ trước đó . Ông ấy ở đâu trong hai phút ấy ? Bà George Lee cũng nói là mình gọi điện thoại . Bà ấy ở đâu lúc đó ?
Sugden suy nghĩ:
- Ông vừa nói chuyện với bà ta ư, ông Poirot ?
- Ông nhầm rồi, ông bạn .
- Thế nào ?
- Tôi không hỏi, nhưng chính bà ấy đã nói với tôi!
- Ô!
Bồn chồn Sugden định bỏ qua chi tiết đó, nhưng bỗng nhiên như hiểu ra ý nghĩa của nó và nói với nhà thám tử:
- Bà ta nói với ông, ông nói như vậy chứ ?
- Vâng . Bà ấy tới gặp tôi với ý định ấy .
- Bà ta muốn ông hiểu rõ ư ?
- Bà ấy muốn tôi chú ý đến một vài điểm nào đó; trước hết, cách chống người Anh của kẻ giết người ... sau nữa là sự kế thừa tính nết của người cha của cô Estravados ... rồi cô gái ấy đã nhặt một vật gì đó trên sàn nhà trong phòng của ông Simeon Lee .
- Bà ta nói thế ư ?
- Vâng . Cô ấy đã nhặt cái gì vậy ?
Sugden thở dài:
- Tôi có thể cung cấp cho ông hàng ngàn thứ! Tôi sẽ cho ông xem . Đó chỉ là một loại chi tiết cung cấp chìa khóa của sự bí mật trong các tiểu thuyết trinh thám mà thôi . Nếu từ nó ông có thể tìm ra một cái gì đó thì tôi sẽ xin ra khỏi ngành cảnh sát .
- Ông hãy cho tôi xem .
Sugden lấy từ túi áo ra một chiếc phong bì và đồ vật đựng bên trong lên lòng bàn tay . Anh mỉm cười .
- Đây! Ông rút ra được kết luận gì ?
Trên bàn tay to lớn của Sugden có một mẩu cao su màu hồng, hình tam giác và một đoạn gỗ nhỏ .
Trên mặt của Sugden nở một nụ cười khi thấy Poirot kinh ngạc nhìn vật đó .
- Vật này có làm ông nghĩ về một cái gì không ?
- Mẩu cao su như được cắt ra từ chiếc túi kỳ cọ trong phòng tắm ư ?
- Đúng thế, nó ở chiếc túi kỳ cọ trong phòng ông già Lee . Với chiếc kéo nó được cắt thành hình tam giác . Ông Lee cũng có thể tự mình làm lấy được, nhưng tôi không hiểu mẩu cao su này dùng vào việc gì . Horbury cũng không giải thích được . Còn về mẩu gỗ, nó giống như mẩu ngà voi trong một trò chơi, nhưng đằng này đươc. gọt ra từ một thứ gỗ trắng .
- Thật đáng ngạc nhiên ... - Poirot lẩm bẩm .
- Ông giữ lấy nếu ông muốn - Sugden thân mật nói - Tôi không cần đến nó nữa .
- Ông bạn, tôi không muốn tước đoạt của ông .
- Ông thấy có gì mới không ?
- Không, tôi xin thú nhận là như vậy .
- Thật là hay! - Sugden kêu lên với giọng vui đùa và đút nó vào túi - Chúng ta bàn tiếp!
Poirot bảo anh:
- Bà George Lee nói cô gái người Tây Ban Nha nhặt các thứ này lên với vẻ lấm lét . Có đúng không ?
Sugden suy nghĩ một lát:
- Tôi không nghĩ như vậy - Anh ngập ngừng trả lời - Cô ta không có vẻ là thủ phạm ... nhưng cô cúi xuống ... nhặt thật nhanh ... và không gây một tiếng động nào ... Tôi không biết là ông có hình dung được không . Cô ta không biết là tôi đã nhìn thấy! Và cô ta giật mình khi bị tôi lật mặt nạ .
Poirot suy nghĩ một lát rồi nói:
- Chắc chắn là có lý do . Nhưng lý do gì đây ? Mẩu cao su ấy chẳng dùng được vào việc gì cả ... tuy nhiên ...
Sugden sốt ruột kêu lên:
- Trời! Ông Poirot, tại sao ông lại nhọc lòng về chuyện vụn vặt đó . Đối với tôi, tôi còn những con mèo khác để truy lùng .
Poirot hỏi:
- Công việc của ông đến đâu rồi ?
Sugden lấy ra một cuốn sổ tay:
- Ddây là những kết quả đầu tiên trong việc điều tra của tôi . Sau khi loại trừ, tôi đã lặp một bản danh sách những người có thể gây ra tội ác ấy .
- Họ là những ai ?
- Alfred và Harry Lee có chứng cứ ngoại phạm , kể cả bà Alfred vì ông Tresillian đã thấy bà ta một phút trước khi có tiếng đổ vỡ trên lầu . Ba người này vô can . Đối với những người khác, đây là bản danh sách tôi lập ra một cách rõ ràng nhất .
Anh đưa cuốn sổ cho Poirot .
Vào thời điểm xảy ra vụ án:
George Lee đang ở ...
Bà George Lee đang ở ...
David Lee đang ở trong phòng hòa nhạc và chơi dương cầm (phù hợp với lời khai của vợ) .
Bà David đang ở trong phòng hòa nhạc (phù hợp với lời khai của chồng) .
Cô Estravados đang ở trong phòng ngủ (không có chứng cứ nào cả ) .
Stephen Farr đang ở trong phòng nhảy và cho chạy máy quay đĩa (phù hợp với lời khai của ba người giúp việc, họ đã nghe thấy tiếng nhạc) .
- Thế thì sao ? - Poirot trả lại cuốn sổ và hỏi .
- Thế là - Sugden trả lời - George Lee và vợ có thể đã giết ông già Lee . Pilar cũng vậy và cả ông hoặc bà David Lee, nhưng không phải cả hai người cùng nhau làm việc này .
- Vậy ông không chấp nhận chứng cứ vô can của họ ư ?
Với vẻ quan trọng, Sugden lắc đầu:
- Không khi nào! Chồng và vợ thường ... bảo vệ nhau! Họ là đồng phạm của nhau . Đây là cách tôi nhìn sự việc: Một người nào đó đang chơi dương cầm trong phòng hòa nhạc . Có thể là David Lee , vì ông ta là một nhạc sĩ có tài, nhưng không biết vợ đang đứng bên, nếu theo lời khai của hai vợ chồng . Nhưng bà Hilda Lee cũng biết chơi dương cầm, bà ta chơi đàn trong lúc người chồng lên giết ông gaì! Trường hợp của những người này khác hẳn với hai anh em là Alfred và Harry Lee đang ngồi trong phòng ăn . Hai người này không ưa nhau nên không có chuyện người này bảo vệ người kia .
- Ông nghĩ như thế nào về Stephen Farr ?
- Tôi đang có nhiều nghi vấn về ông ta vì chiếc máy quay đĩa chỉ là chứng cứ ngoại phạm mong manh . Dù sao những chứng cứ loại ấy có may mắn trở thành một chứng cứ thật đến chín phần mười vì đã được chuẩn bị từ trước .
Poirot cúi đầu:
- Tôi hiểu ý ông . Đó là chứng cứ phải bịa ra .
- Ddúng! Rồi tôi còn tin là không có người ngoài nào dính líu vào vụ án này .
Poirot xác nhận ngay:
- Tôi hoàn toàn đồng ý với ông . Đây là môt. vụ trong nội bộ gia đình ... Tôi thấy có một sự hận thù ... một sự hận thù sâu sắc ...
Poirot khua tay và lẩm bẩm:
- Ô! Tôi không biết gì hơn .... rất khó!
Người cảnh sát trưởng trân trọng nhìn anh nhưng có vẻ không thỏa mãn lắm .
- Thật vậy, ông Poirot . Nhưng chúng ta sẽ đi tới cùng bằng phương pháp loại trừ và phương pháp logic . Chúng ta hãy xem xét những ai có điều kiện gây ra vụ án . Đó là: George Lee, Magdalene Lee, Hilda Lee, Pilar Estravados và tôi thêm cả Stephen Farr vào đây nữa . Bây giờ chúng ta xét về động cơ . Ai có lý do để loại trừ ông Simeon Lee ? Tới đây chúng ta phải loại trừ một vài người . Trước hết là cô Estravados . Cô ta sẽ được thừa kế phần của mẹ đẻ nếu ông ngoại chết trước mẹ cô . Nhưng Jennifer lại chết trước cha đẻ nên phần của mẹ cô sẽ thuộc về những thành viên khác trong gia đình . Còn như theo di chúc mới nhất còn lại, thì cô ta chẳng được tí gì . Lợi ích của cô Estravados là thấy ông ngoại còn sống . Ông già rất yêu cháu gái, chắc chắn ông sẽ để lại cho cháu phần lớn gia tài . Cô sẽ không kiếm được gì sau cái chết của ông ngoại . Ông có đồng ý với tôi không ?
- Hoàn toàn đồng ý .
- Còn một khả năng là đã xảy ra một vụ cãi nhau giữa hai người, nên cô Pilar đã cắt họng ông già Lee, nhưng cái này thì không thể tưởng tượng nổi . Muốn có cái đó thì cô gái đã ở đây rất lâu để có một thù hận nào đó . Nhưng đây không phải là trường hợp của cô ta . Cô Estravados không liên quan gì đến vụ này trừ việc giết người ấy hoàn toàn do tinh thần chống người Anh, điều nhảm nhí như bà George, bạn ông, đã nói .
- Không nên gọi bà ấy là bạn tôi - Poirot nói ngay - Nên nói cô Estravados là bạn ông vì cô ấy thấy ông rất đẹp trai .
Poirot thích thú khi thấy mặt của Sugden đỏ lên . Vui đùa, Poirot nói bằng giọng ranh mãnh:
- Đúng là ông có bộ ria rất đẹp ... Nói xem, ông dùng một loại kem bôi đặc biệt ư ?
- Kem ư ? Trời! Không .
- Vậy thì ông bôi bằng gì ?
- Tôi bôi bằng gì ư ? Không bôi gì cả . Nó mọc tự nhiên .
Poirot thở dài:
- Ông có bộ ria của các vị thánh .
Anh vuốt bộ ria đen bóng của mình:
- Tôi cố giữ gìn nhưng nó vẫn phai màu .
Không thích thú lắm những vấn đề về râu ria, Sugden nói bằng giọng lịch sự:
- Nếu xét về mặt động cơ gây tội ác, chúng ta có thể loại trừ thêm Stephen Farr . Có thể ngày xưa giữa cha ông ta với ông Simeon Lee có mâu thuẫn với nhau mà cha ông ta là nhạn nhân . Nhưng tôi nghi ngờ điều này . Qua cách nói năng của ông ta , tôi thấy ông ta là người thật thà và rất thoải mái trong khi nói về quan hệ ngày xưa giữa cha ông và ông Lee . Về điểm này chúng ta thấy không có vấn đề .
- Tôi đồng ý với ông - Poirot nói .
- Một người khác có những lý do quan trọng thấy ông Lee vẫn sống ... đó là Harry . Cảm giác chung của mọi người là ông già truất quyền thừa kế của Harry khi ông này bỏ nhà ra đi . Bây giờ ông ta thấy rõ lòng thương yêu của người cha . Bản di chúc mới sẽ có lợi cho ông ta , họa có điên ông ta mới giết cha mình trong lúc này . Thấy không, ông Poirot, chúng ta đang tiến lên . Chúng ta đã loại trừ khá nhiều người trên đường đi của chúng ta .
- Đúng thế, để rồi cuối cùng chúng ta chẳng còn một người nào cả .
Sugden nhăn mặt cười:
- Không đến nỗi như vậy! Chúng ta hãy còn George lee và vợ, David Lee và vợ . Những người này đều có lợi ích nếu ông Simeon Lee qua đời . Theo tin tức tôi nắm được thì George Lee đang có những khó khăn về tài chính và ông già lại đe doạ cắt bớt khoản trợ cấp hàng tháng . George Lee là người b. tình nghi vì có động cơ v` điều kiện phạm tội .
- Ông noí tiếp đi - Poirot giục Sugden .
- Cũng như vậy đối với bà George! Người đàn bà này thích tiền như mèo thích mỡ và tôi cam đoan rằng bà ta đang nợ nần ngập tới cổ! Ghen tị với cô gái người Tây Ban Nha vì cô này được ông ngoại quí mến . Ddã nghe được câu chuyện của ông già nói với người chưởng khế, bà ta không để mất thời gian và đã giết bố chồng . Rõ ràng bà ta là thủ phạm .
- Thật vậy - Poirot lẩm bẩm . (203)
- Bây giờ còn David Lee và vợ . Họ được thừa kế của ông già, nhưng họ có một động cơ không phải là tiền bạc .
- A!
- Phải . David Lee là một con người mơ mộng hơn là thực hành . Tôi xét đoán ông ta có phần ... khác thường . Theo tôi ông ta có ba động cơ: kim cương, tài sản và ... sự oán giận .
- A! Ông thấy như vậy ư ?
- Tất nhiên! Tôi suy nghĩ rất kỹ . Nếu David giêt' cha mình thì không phải do tiền bạc . Nếu chỉ như vậy thì không thể có máu vương vãi khắp nơi như vậy .
Poirot nhìn người cảnh sát trưởng bằng cặp mắt dò hỏi .
- Tôi tự hỏi không biết ông nắm cái chi tiết có nhiều máu đến như vậy, như bà Alfred Lee đã nói, từ lúc nào . Lượng máu nhiều đến như vậy làm chúng ta nhớ lại những tập tục cũ, giải oan bằng máu của nạn nhân .
Sugden cau mày .
- Theo ông thì tội ác ấy là hành động của một kẻ điên chăng ?
- Ông bạn, trong con người có nhiều loại tiềm thức mà bản thân họ cũng không biết . Khát máu! Trả thù!
- David Lee trước kia là một con người hiền lành, thụ động - Sugden lưu ý Poirot .
- Ông không hiểu gì về tâm lý học cả, ông bạn . David Lee sống với quá khứ ... và trong con người ông ta kỷ niệm về người mẹ vẫn đậm nét . Từ lâu, ông ta xa lánh người cha vì không muốn tha thứ những sự đối xử tàn tệ của ông già đối với mẹ mình, nhưng chắc chắn ông ấy không đủ can đảm ... Chúng ta đã biết khi đứng trước xác người cha ông ấy đã thốt lên: Chiếc cối xay của Thượng đế chậm chạp nghiền nát ... Đây là ý nghĩ về sự trừng phạt và ân hận! Cái xấu được xóa đi bằng sự hy sinh và chết chóc!
Sugden run lên .
- Không nên nói như vậy, ông Poirot! Ông làm tôi lạnh xương sống. Nếu giả thiết của ông là đúng thì bà Daivd sẽ hướng mọi nghi ngờ vào người chồng . Tôi biết rõ vai trò của bà ta nhưng tôi không tin là bà ta đã giết người . Người phụ nữ đảm đang đó không phải là kẻ sát nhân .
Poirot chăm chú nhìn người đối thoại của mình:
- Đây là quan điểm của ông ư ?
- Vâng, thưa ông . Bà David là một phụ nữ tốt bụng và thật thà . Ông biết tôi muốn nói gì rồi chứ ?
- Ồ! Tôi rất hiểu ông .
Sugden nhìn anh bằng cặp mắt lo ngại:
- Nào, ông Poirot, chắc chắn ông có ý kiến về vụ này . Yêu cầu ông cho tôi biết với .
Poirot chậm chạp tuyên bố:
- Tôi có những ý kiến của mình, như ông nói , nhưng chúng chưa được rõ ràng . Trước hết xin ông nói tóm tắt về cuộc điều tra .
- Được . Trong vụ giết người cướp của này, tôi thấy có ba động cơ: sự thù hận, bản di chúc và những viên kim cương . Theo thứ tự thời gian, vụ án đã diễn biến nhau sau: ba giờ ba mươi phút: cuộc họp gia đình trong phòng của ông Simeon Lee . Nói chuyện qua điện thoại giữa người cha và ông chưởng khế, trước măt. đông đủ mọi người . Sau đó ông già nổi giận và mắng mỏ từng người . Mọi người ngạc nhiên ra về .
- Xin lỗi . Riêng bà Hilda ra về sau những người khác .
- Đúng . Nhưng không lâu . Sáu giờ: ông Alfred gặp mặt cha về vấn đề Harry sẽ về sống ở Nhà . Alfred tỏ ra bực bội . Hình như Alfred là người tình nghi chính: ông ta có những lý do mạnh mẽ để giết cha . Chúng ta nói tiếp . Sau đó đến lượt ông Harry lên gặp ông già với vẻ cau có . Ông ta đã đạt được nguyện vọng của mình: được người cha thông cảm . Nhưng trước hai cuộc gặp mặt ấy, ông già Lee đã thấy những viên kim cương bị mất cắp và gọi điện thoại cho tôi . Ông không nói việc này với Alfred và Harry . Tại sao ? Theo tôi, vì ông già tin chắc hai người ấy không liên quan gì đến vụ mất trộm này . Tôi cho rằng, như tôi thường nói, ông già Lee nghi ngờ Horbury và ... một người nữa . Tôi đoán ra ý định của ông . Xin ông nhớ lại, ông già đã yêu cầu các con không lên thăm ông sau bữa ăn . Tại sao ? Vì ông muốn dành buổi tối cho hai cuộc gặp khác, gặp tôi và gặp người mà ông nghi ngờ . Có thể là ông già sẽ yêu cầu một người nào đó lên gặp mình . Ai ? Có thể là George Lee ... hoặc là vợ ông này ? Nhưng đến đây thì Pilar Estravados bước lên sân khấu . Ông già đã cho cháu gái xem những viên kim cương và nói rõ giá trị của chúng . Ai có thể cam đoan rằng cô gái không phải là một đứa ăn cắp ? Xin ông nhớ đến những lời ám chỉ về cha cô ta . Có phải cô là con gái của một kẻ trộm cắp chuyên nghiệp đã bị ở tù không ?
- Và như ông nói - Poirot phát biểu với vẻ trịnh trọng - Pilar Estravados lên sân khấu ...
- Phải, với vai trò một tên kẻ cắp! Khi bị phát hiện ra, mất sáng suốt cô ta đã giết ông ngoại của mình .
- Rất có thể ... phải, rất có thể - Poirot lẩm bẩm .
Người cảnh sát trưởng nhìn anh rất nhanh:
- Nhưng đây không phải là ý kiến của ông . Ông Poirot, ông noí xem mình đang nghĩ gì ?
- Tôi - Nhà thám tử nói - Tôi đang suy nghĩ về tư cách của nạn nhân . Ông Simeon Lee là loại người nào ?
- Nhân cách của ông già thì chẳng có gì là bí mật - Sugden nhìn thẳng vào Poirot và trả lời .
- Vậy ông noí về con người ấy đi . Xin ông nhắc lại những điều mọi người nói về ông ấy .
Sugden đưa tay lên má vẻ phân vân:
- Tôi không phải là người vùng này - Anh giải thích - Tôi từ Reevershire, quận bên tới . Đúng là ông già Simeon Lee là một nhân vật quan trọng trong vùng và tôi chỉ biết ông qua lời người ta nói lại .
- Người ta đã nói gì về ông ấy ?
- Người ta nói ông ta là một người lang chạ, một kẻ xảo trá, không thể thay đổi được . Bây giờ giàu có nên ông ta tỏ ra haò hiệp, đóng góp tiền không cần đếm . Khi tôi nghĩ đến George Lee keo kiệt là con trai của ông ta, cái đó làm tôi ngã ngửa!
- A! - Poirot nói - Xin lưu ý, gia đình này có hai nhánh ... Alfred, George, và David hao hao giống nhau và đều giống mẹ . Sáng hôm nay, tôi đã nghiên cứu kỹ những bức chân dung trong phòng khách .
Sugden nói tiếp:
- Ông già Lee nhanh nhẹn và dễ nổi cáu, và tự nhiên, ông ta chạy theo những người đàn bà, nhất là thời trai trẻ . Nhiều năm nay, ông ta không ra khỏi nhà . Nhưng cũng từ đấy ông ta trở nên hào phóng . Nếu cần ông không tiếc tiền và lúc nào cũng thích các cô gái . Tư cách của ông ta đáng chê trách nhất là đối với người vợ quá cố . Người ta nói bà chết vì phiền muộn . Bà Lee khốn khổ thường đau ốm . Người chồng lại làm bà đau đớn hơn . Tính độc ác của ông Lee thì không nghi ngờ gì nữa . Hơn thế, ông ta lại hay hiềm thù . Nếu một người nào đó chống lại ông thì ông ta sẽ trả thù vào một ngày nào đó và người ta nói ông biết đợi thời cơ .
- Chiếc cối xay của Thượng đế chậm chạp nghiền nát ...Poirot lẩm bẩm .
Cảnh sát trưởng nói với vẻ châm biếm:
- Chiếc cối xay của quỉ dữ ... thì đúng hơn! Ông Simeon Lee không phải là một vị thánh . Người ta nói ông ta đã bá linh hồn cho quỉ và tự hài lòng vì đã bán được giá hời . Ông ta tự hào và kiêu ngạo như Lucifer .
- Kiêu ngạo như Lucifer! - Poirot nhắc lại - Đây là lời nói có ý nghĩa .
Bực mình, Sugden hỏi:
- Ông cho rằng tính kiêu ngạo là nguyên nhân cái chết của ông ta ư ?
- Tôi muốn nói rằng ông Simeon Lee đã truyền tính kiêu ngạo đó cho các con trai của mình ... Di truyền! Rất bí mật! Ông già Lee ...
Poirot ngừng nói . Hilda vừa ra khỏi nhà và đứng trong vườn như đang chờ ai .
3
- Tôi muốn noí chuyện với ông , ông Poirot .
Sugden xin lỗi và đi vào trong nhà . Khi thấy người này đi khuất , Hilda bảo Poirot:
- Tôi không muốn gặp ông ta ở đây . Hình như ông ta vừa gặp Pilar . Người cảnh sát này rất đáng mến và rất siêng năng .
Giọng nói dịu dàng tỏ rõ chị là một người có khơi dậy những ý muốn tồi tệ của một số người . Ông Simeon Lee đã có can đảm và quyết đoáon đối với phụ nữ mà nước mắt và sự kiên trì chỉ làm cho ông ta thêm giận dữ mà thôi .
Poirot gật đầu xác nhận rồi hỏi thêm:
- Hôm qua chồng bà đã noí: "Mẹ tôi không hề than thở ". Cái đó có đúng sự thật không ?
Hilda nói ngay:
- Chắc chắn là không! Bà đã than thở với David khốn khổ và đặt lên vai con trai gánh nặng của những đau thương của mình . Anh còn quá trẻ ... để mang gánh nặng ấy .
Nhà thám tử nhìn Hilda . Chị đỏ mặt và cắn chặt môi .
- Tôi hiểu - Poirot nói .
- Ông hiểu sao ?
- Tôi hiểu là bà đã đóng vai người mẹ bên chồng mình trong lúc bà chỉ muốn mình là người vợ mà thôi .
Hilda Lee quay mặt đi .
Cùng lúc ấy, David từ nhà đi ra vườn và tới gặp họ . Bằng một giọng vui vẻ, anh kêu lên:
- Một ngày rất đẹp . Người ta cho rằng lúc này là mùa xuân chứ không phải mùa đông .
Đầu ngả về phía sau, mớ tóc vàng xõa xuống trán, cặp mắt màu xanh sáng lên, David tỏ ra trẻ trung và vô tư lự . Với những bước nhanh nhẹn, anh đến bên vợ . Poirot quay đi .
- Hilda, chúng ta tới bên hồ . - Daivd Lee nói .
Chị cười và khoác tay chồng và hai người cùng đi .
Poirot nhìn theo họ . Anh thấy Hilda đột nhiên quay lại và anh thấy cái nhìn của chị có vẻ lo ngại ... hay chị ta sợ ?
Chậm chạp, Poirot đi dạo trong vườn .
Vừa đi Poirot vừa nghĩ: "Ta, một cha cố giải tội! Và phụ nữ thương xưng tội nhiều hơn đàn ông, sáng nay họ đã tới gặp ta để nói những điều thầm kín của họ . Liệu người còn lại có tới gặp ta không ?" .
Đến đầu khu vườn, Poirot quay lại và câu hỏi của anh đã được trả lời . Lydia đang đi về phía anh ....
4
- Chào ông Poirot - Lydia nói - Ông Tressilian bảo tôi là ông đang ở đây với chú Harry, nhưng tôi muốn gặp riêng ông thôi . Tôi biết chồng tôi đang rất muốn nói chuyện với ông .
- A! Bà muốn tôi đến gặp ông nhà ngay bây giờ ư ?
- Không, không phải lúc này . Đêm qua chồng tôi mất ngủ . Sáng nay tôi cho anh ấy uống một viên thuốc an thần nên bây giờ anh vẫn còn ngủ . Tốt hơn cả là không nên đánh thức Alfred .
- Bà có lý, thưa bà . Tôi thấy sau cái chết của người cha, ông Alfred rất khổ tâm .
- Ông nên biết, ông Poirot, anh ấy được ông cụ yêu quí hơn bât' cứ người nào trong gia đình .
- Tôi biết .
- Ông và ông chỉ huy cảnh sát nghi ai đã gây ra vụ này ?
- Thưa bà, chúng tôi mới biết những ai không gây ra vụ này thôi .
Lydia kêu lên:
- Thật là một cơn ác mộng! Tôi không tin rằng tất cả những cái đó đã xảy ra .
Chị noí thêm:
- Có đúng là Horbury đi xem chiếu bóng như hắn noí không ?
- Đúng, thưa bà . Người ta đã kiểm tra lời khai của anh ta . Horbury nói thật .
Lydia vô tình hái một chiếc lá . Mặt chị tái đi rồi lẩm bẩm:
- Thật là kinh khủng! Như vậy chỉ còn lại những người trong gia đình .
- Đúng thế .
- Thưa ông Poirot, tôi không thể tưởng tượng được .
- Có chứ, thưa bà, bà có thể tưởng tượng được .
Chị định chối cãi nhưng rồi lại cười một cách buồn bã .
- Phải, lúc này tôi là kẻ đạo đức giả .
- Nếu bà thành thật nói rõ ý nghĩ của mình - Poirot bảo chị - Thì tự nhiên bà cho rằng một thành viên nào đó của gia đình đã giết bố chồng bà .
- Đó là một lời tuyên bố kỳ quặc, thưa ông Poirot .
- Có thể . Nhưng bố chồng bà đã chẳng là một nhân vật kỳ quặc đó sao ?
- Ông già khốn khổ - Lydia thở dài - Tôi vẫn thương hại ông cụ kể cả lúc ông qua đời tuy khi còn sống nhiền lúc ông làm tôi tức điên lên .
- Tôi thừa nhận điều đó! - Poirot nói .
Anh cúi nhìn một trong những chiếc bể cạn .
- Những chiếc bể cạn này làm tôi vô cùng thích thú . Thật là thông minh .
- Tôi rât' hân hạnh khi thấy ông thích chúng . Tôi sở trường về nghệ thuật làm vườn . Ông có nhận xét gì về cảnh phương Bắc với những con chim cánh cụt ?
- Thật tuyệt! Còn bể cạn này thể hiện cái gì ?
- Đây là Biển Chết ... nhưng chưa xong . Không nên xem . Ddây là đảo Corse . Ở xứ này, đá núi đỏ bên nước biển xanh . Ddây là một cảnh hoang vu thú vị, phải không ?
Chị chỉ cho anh hết bể cạn này sang bể cạn khác . Xong việc chị nhìn đồng hồ .
- Bây giờ tôi vào nhà xem anh Alfred đã thức giấc chưa - Lydia nói .
Khi Lydia đã ở trong nhà, Poirot quay lại chiếc bể cạn thể hiện Biển Chết và ngắm kỹ với vẻ quá đỗi ngạc nhiên . Anh cúi xuống bốc lên một nắm những viên sỏi màu đen .
Bất chợt vẻ mặt anh thay đổi khi nhìn kỹ những viên sỏi ấy .
- Của khỉ! - Anh kêu lên - Ddáng ngạc nhiên! Thế này là thế nào ?
