D Artagnan không quen với những cưỡng ép phải chịu vừa qua. Ông trở lại Nantes mà lòng thấy bứt rứt. Sự bứt rứt nơi con người hùng dũng này chuyển thành một cuộc tấn công ào ạt mà đến lúc này chưa có người nào, dù là bậc vua chúa, có thể đương cự được. D Artagnan toàn thân run rẩy đi thẳng về phía lâu đài và xin được tiếp kiến vua. Lúc bấy giờ là khoảng bảy giờ sáng và từ lúc biết ông đến Nantes thì Nhà vua thường dậy sớm.
Ông De Gesvres lễ phép chặn d Artagnan lại và yêu cầu ông đừng nói lớn tiếng để cho vua nghỉ. D Artagnan nói:
- Nhà vua ngủ à? Thôi thì để ngài ngủ. Chừng nào thức dậy?
- Ồ, khoảng chừng hai giờ nữa thôi. Hoàng thượng thức suốt cả đêm.
D Artagnan chụp lại chiếc mũ lên đầu, chào ông De Gesvres rồi quay về nhà.
Lúc chín giờ ba mươi ông trở lại. Người ta bảo là Nhà vua đang ăn sáng. Ông nói:
- Chuyện này là của tôi, để tôi nói chuyện trong lúc ngài ăn.
Ông De Brienne lưu ý d Artagnan là Nhà vua không muốn tiếp ai trong bữa ăn cả.
D Artagnan nhìn xéo ông De Brienne:
- Thưa ông bí thư, ông không biết là tôi được phép đi khắp nơi và lúc nào cũng được sao?
Brienne dịu dàng cầm tay viên chưởng quan và nói:
- Nhưng không được phép đó ở Nantes, ông d Artagnan thân mến ạ. Hoàng thượng đã xáo trộn hết nếp cũ trong chuyến đi này rồi.
D Artagnan dịu lại, hỏi xem lúc nào thì Nhà vua ăn xong.
De Brienne nói:
- Chẳng biết khi nào.
- Sao không biết à? Tại sao thế? Ngài ăn trong bao lâu mà không biết à? Thường là một tiếng đồng hồ, và nếu khí trời trong mát ở sông Loire làm ngài ăn ngon miệng thì cho là một giờ rưỡi. Như thế là quá đủ, để tôi ở lại chờ.
- Ông d Artagnan thân mến ơi! Có lệnh không cho ai đứng ở hành lang này hết. Tôi được canh giữ nơi này đây.
D Artagnan lại thấy nổi cơn giận lên nhưng ông phải vội bước vì sợ cơn tức giận sẽ làm hỏng việc.
Lúc ra ngoài, ông suy nghĩ: "Rõ ràng là Hoàng thhợng không muốn tiếp ta. Chàng thanh niên đó nổi giận rồi. Ông ta sợ người ta rồi. Đúng rồi, nhưng vào lúc này thì người ta đang vây hãm Belle- Isle, đang tấn công và giết hai người bạn thân của ta.
Porthos đáng thương! Còn bậc thầy Aramis thì khôn lanh quá chừng, khỏi lo cho anh ta. Nhưng không, Porthos chưa bị đui què mà Aramis cũng chưa phải là một tên già ngốc nghếch.
Cánh tay khỏe của người này và bộ óc sáng suốt của người kia thế nào cũng chắc là sẽ làm bận rộn cho các binh sĩ của Hoàng thượng lắm. Biết đâu là hai con người dũng cảm ấy sẽ lập một đồn luỹ Saint Gesvies tí xíu cho Hoàng thượng rất sùng đạo này. Ta không nên thất vọng. Họ có đại bác và đồn luỹ mà".
D Artagnan lại lắc đầu, tiếp tục nói với mình: "Tuy nhiên tốt hơn là ta nên ngăn trận đánh lại, ta thì không chịu nổi cảnh nhà xác và sự phản bội của Hoàng thượng. Nhưng vì các bạn ta thì bị bạc đãi, gì ta cũng gánh chịu hết. Hay là ta lại ông Colbert? Với tay này ta phải làm cho hắn sợ mới được. Thôi đi đến ông Colbert!".
Thế là d Artagnan hăng hái bước đi. Ông biết rằng Colbert làm việc với Nhà vua ở lâu đài Nantes. Ông kêu lên:
- Tốt lắm, bây giờ là trở lại thời kỳ ta bước dài trên đường từ nhà ông Treville đến nhà Hồng y De Richelieu, từ nhà Hồng y đến cung Hoàng hậu, từ cung Hoàng hậu đến điện của Louis XIII, người ta nói già thành con nít, thật là đúng. Thôi đi.
Ông quay lại lâu đài. Ông De Lyonne bước ra, bắt tay và cho ông biết rằng Nhà vua làm việc cả chiều, cả đêm và có lệnh không cho ai vào hết. D Artagnan kêu lên:
- Cả viên chưởng quan đến nhận lệnh cũng không được vào?
- Đúng vậy! - ông De Lyonne trả lời.
D Artagnan thấy chạm tự ái nhiều, nổi giận lên:
- Nếu như thế thì, nếu viên chưởng quan ngự lâm quân vốn thường được vào tận phòng ngủ của vua, bây giờ lại không thể bước vào văn phòng hay phòng ăn của vua, như thế là Hoàng thượng đã chết rồi, hoặc đã cách chức viên chưởng quan rồi. Ông De Lyonne, ông được ân sủng vào thì xin ông vui lòng tâu với Hoàng thượng là tôi xin từ chức.
Ông De Lyonne kêu lên:
- Coi chừng đấy, d Artagnan.
- Ông cứ đi đi, xin vì tình bạn với tôi mà đi đi.
Trong lúc chờ đợi, d Artagnan đếm bước trên hành lang.
De Lyonne trở lại, d Artagnan hỏi:
- Sao? Hoàng thượng nói sao?
- Hoàng thượng nói là tốt lắm.
Người chưởng quan đùng đùng nổi giận:
- Tốt lắm! Được! Bây giờ tôi được tự do rồi. Xin chào ông De Lyonne. Vĩnh biệt lâu đài, hành lang phòng đợi này. Một con người được không ràng buộc, tự do hít thở khí trời xin chào tất cả
Rồi không do dự gì, người chưởng quan nhảy vụt từ thềm xuống cầu thang. Năm phút sau, ông về tới nhà trọ, vào căn phòng ông được sử dụng theo đặc quyền của những đại thần có nhà ở trong lâu đài.
Ông không tháo gươm, rút áo mà lại mang thêm súng, bỏ đầy tiền vào túi lớn, rồi sai người đến lâu đài lấy ngựa, ra lệnh đi về Vannes trong đêm.
Mọi việc tiến hành theo ý muốn của ông. Vào lúc tám giờ tối, khi ông vừa bước chân lên bàn đạp thì ông De Gesvres đến lữ quán với mười hai cận vệ theo sau.
D Artagnan liếc nhìn thấy hết mười ba người, mười ba ngựa. Nhưng ông làm như không thấy và cứ tiếp tục nhảy lên yên, Gesvres tới trước mặt ông, nói to:
- Ông d Artagnan.
- Ô! Chào ông De Gesvres!
- Ông đi ngựa đấy à?
- Ông thấy tôi trên yên rồi đấy!
- Tôi gặp ông đây thật là may.
- Ông tìm tôi?
- Đúng rồi?
- Hoàng thượng bảo ông tới phải không?
- Đúng rồi.
- Cũng giống như hai, ba ngày trước tôi đi tìm ông Fouquet chứ gì?
- A?
- Ồ! Ông làm bộ làm tịch với tôi đấy à? Thôi vô ích. Có phải ông đến bắt tôi thật đấy không?
- Bắt ông? Không đâu trời à?
- Thế thì ông mang mười hai người ngựa đến đây làm gì thế?
- Tôi đi tuần.
- Ý kiến hay! Và trong buổi đi tuần, ông chụp được tôi?
- Tôi không chụp ông đâu. Tôi chỉ tìm ra ông và xin ông theo tôi.
- Đi đâu?
- Đến cung vua.
- Tốt! - D Artagnan nói với giọng chế giễu. - Hoàng thượng hết việc rồi à?
Ông De Gesvres hạ thấp giọng với người lính ngự lâm:
- Nhỏ chút đi ông chưởng quan. Đừng làm hư việc, mấy người này họ nghe đấy.
D Artagnan cười to trả lời:
- Thôi đi. Sáu người đi trước, sáu người đi sau tôi. Ôi Hầu tước ơi, thật là một lối hành động rất hay. Cũng phải đấy thôi, nếu tôi có dịp đi tuần về phía phòng của ông thì nhất định là tôi phải tỏ ra lễ độ với ông, đúng địệu dân quý tộc. Thôi, xin ông cho một ân huệ. Hoàng thượng muốn gì tôi đấy?
- À, Hoàng thượng đang nổi giận.
- Hoàng thượng chịu khó nổi giận thì cứ chịu khó nuốt giận đi. Tôi không chết đâu, cam đoan với ông đấy!
- Không, nhưng mà…
- Nhưng mà người ta sẽ cho tôi vào làm bạn với ông Fouquet khốn khổ kia chứ gì? Chán quá! Hắn ta lịch sự lắm. Nhất định là chúng tôi sẽ sống hoà thuận với nhau, thật êm đềm, chắc chắn như thế.
Rồi d Artagnan nhìn ông De Gesvres:
- Ồ! Hầu tước tốt với tôi quá. Người ta nói là ông có ước muốn gộp chung toán cận vệ của ông với toán ngự lâm quân của tôi. Như thế thì đây là một cơ hội hiếm có đấy!
- Xin thề có Chúa chứng giám. Tôi không lãnh quân đâu, ông chưởng quan ạ.
- Tại sao?
- Vì nhiều lý do, mà còn vì lý do này là, nếu tôi thay ông lãnh toán ngự lâm quân sau khi ông bị bắt.
- Ồ, ông nhận là bắt tôi?
- Không! Không?
- Thế thì nói: Sau khi gặp tôi. Ông nói là nếu sau khi gặp tôi ông thay thế tôi thì sao?
- Thì đám ngự lâm quân của ông ngay từ buổi tập ban đầu, làm sao cũng vô tình bắn về phía tôi.
Gesvres để d Artagnan đi trước, đến ngay phòng Nhà vua đang đợi và đứng sau ông nơi phòng chờ. Trong phòng có tiếng Nhà vua nói to với Colbert trong cùng gian phòng mấy ngày trước Colbert từng nghe Nhà vua nói to với d Artagnan. Toán cận vệ cầm giáo ngồi trên ngựa, đứng trước cổng chính và dần dần trong thành phố người ta loan truyền cái tin Nhà vua vừa lệnh bắt ngài chưởng quan ngự lâm quân.
Thế là, người ta thấy ùn ùn người như vào thời thanh bình của Louis XIII và của ông De Treville. Từng toán người tụ tập nhau lại, đầy thang gác. Những tiếng thì thầm mơ hồ từ dưới các sân đưa lên các tầng gác trên cao nghe như tiếng rì rầm than thở của thủy triều dâng ông De Gesvres lấy làm lo lắng. Ông nhìn thấy toán cận vệ của ông lúc đầu bị những người ngự lâm đến chen vào hỏi han, sau đó đứng tách ra xa họ và tỏ ra hơi lo lắng.
D Artagnan thì rõ ràng là ít lo âu hơn ông De Gesvres, người chưởng quan cận vệ. Ngay từ lúc mới vào, ông đã ngồi trên cửa sổ đưa đôi mắt tinh anh nhìn mọi sự diễn ra, không chút nhíu mày.
Ông thấy rõ sự sôi động tiến triển từ lúc tin ông bị bắt loan truyền ra. Ông tiên đoán được lúc nó nổ bùng và rõ là sự tiên đoán ấy đã đúng. Ông nghĩ: "Chuyện khá khôi hài là không biết chừng tối nay các tay pháp quan sẽ tấn phong ta làm vua nước Pháp. Thật là tức cười!"
Nhưng bỗng nhiên tất cả đều ngưng lại. Cận vệ, ngự lâm quân, sĩ quan, binh sĩ, những tiếng thì thầm, những mối lo âu, tất cả tản đi, biến đi, mất hẳn. Không còn giông bão, không còn đe doạ, không còn phiến động nữa.
Chỉ một lời đã làm sóng gió lặng im.
Nhà vua vừa bảo Brienne gọi to:
- Suỵt, các ông làm Hoàng thượng phiền lòng!
D Artagnan thở dài, suy nghĩ: "Hết rồi, lính ngự lâm quân ngày nay không phải là lính ngự lâm quân của Louis XIII ngày xưa nữa. Hết rồi!"
Một nội thần lên tiếng:
- Ngài d Artagnan triều kiến Hoàng thượng.
Ông De Gesvres lễ phép chặn d Artagnan lại và yêu cầu ông đừng nói lớn tiếng để cho vua nghỉ. D Artagnan nói:
- Nhà vua ngủ à? Thôi thì để ngài ngủ. Chừng nào thức dậy?
- Ồ, khoảng chừng hai giờ nữa thôi. Hoàng thượng thức suốt cả đêm.
D Artagnan chụp lại chiếc mũ lên đầu, chào ông De Gesvres rồi quay về nhà.
Lúc chín giờ ba mươi ông trở lại. Người ta bảo là Nhà vua đang ăn sáng. Ông nói:
- Chuyện này là của tôi, để tôi nói chuyện trong lúc ngài ăn.
Ông De Brienne lưu ý d Artagnan là Nhà vua không muốn tiếp ai trong bữa ăn cả.
D Artagnan nhìn xéo ông De Brienne:
- Thưa ông bí thư, ông không biết là tôi được phép đi khắp nơi và lúc nào cũng được sao?
Brienne dịu dàng cầm tay viên chưởng quan và nói:
- Nhưng không được phép đó ở Nantes, ông d Artagnan thân mến ạ. Hoàng thượng đã xáo trộn hết nếp cũ trong chuyến đi này rồi.
D Artagnan dịu lại, hỏi xem lúc nào thì Nhà vua ăn xong.
De Brienne nói:
- Chẳng biết khi nào.
- Sao không biết à? Tại sao thế? Ngài ăn trong bao lâu mà không biết à? Thường là một tiếng đồng hồ, và nếu khí trời trong mát ở sông Loire làm ngài ăn ngon miệng thì cho là một giờ rưỡi. Như thế là quá đủ, để tôi ở lại chờ.
- Ông d Artagnan thân mến ơi! Có lệnh không cho ai đứng ở hành lang này hết. Tôi được canh giữ nơi này đây.
D Artagnan lại thấy nổi cơn giận lên nhưng ông phải vội bước vì sợ cơn tức giận sẽ làm hỏng việc.
Lúc ra ngoài, ông suy nghĩ: "Rõ ràng là Hoàng thhợng không muốn tiếp ta. Chàng thanh niên đó nổi giận rồi. Ông ta sợ người ta rồi. Đúng rồi, nhưng vào lúc này thì người ta đang vây hãm Belle- Isle, đang tấn công và giết hai người bạn thân của ta.
Porthos đáng thương! Còn bậc thầy Aramis thì khôn lanh quá chừng, khỏi lo cho anh ta. Nhưng không, Porthos chưa bị đui què mà Aramis cũng chưa phải là một tên già ngốc nghếch.
Cánh tay khỏe của người này và bộ óc sáng suốt của người kia thế nào cũng chắc là sẽ làm bận rộn cho các binh sĩ của Hoàng thượng lắm. Biết đâu là hai con người dũng cảm ấy sẽ lập một đồn luỹ Saint Gesvies tí xíu cho Hoàng thượng rất sùng đạo này. Ta không nên thất vọng. Họ có đại bác và đồn luỹ mà".
D Artagnan lại lắc đầu, tiếp tục nói với mình: "Tuy nhiên tốt hơn là ta nên ngăn trận đánh lại, ta thì không chịu nổi cảnh nhà xác và sự phản bội của Hoàng thượng. Nhưng vì các bạn ta thì bị bạc đãi, gì ta cũng gánh chịu hết. Hay là ta lại ông Colbert? Với tay này ta phải làm cho hắn sợ mới được. Thôi đi đến ông Colbert!".
Thế là d Artagnan hăng hái bước đi. Ông biết rằng Colbert làm việc với Nhà vua ở lâu đài Nantes. Ông kêu lên:
- Tốt lắm, bây giờ là trở lại thời kỳ ta bước dài trên đường từ nhà ông Treville đến nhà Hồng y De Richelieu, từ nhà Hồng y đến cung Hoàng hậu, từ cung Hoàng hậu đến điện của Louis XIII, người ta nói già thành con nít, thật là đúng. Thôi đi.
Ông quay lại lâu đài. Ông De Lyonne bước ra, bắt tay và cho ông biết rằng Nhà vua làm việc cả chiều, cả đêm và có lệnh không cho ai vào hết. D Artagnan kêu lên:
- Cả viên chưởng quan đến nhận lệnh cũng không được vào?
- Đúng vậy! - ông De Lyonne trả lời.
D Artagnan thấy chạm tự ái nhiều, nổi giận lên:
- Nếu như thế thì, nếu viên chưởng quan ngự lâm quân vốn thường được vào tận phòng ngủ của vua, bây giờ lại không thể bước vào văn phòng hay phòng ăn của vua, như thế là Hoàng thượng đã chết rồi, hoặc đã cách chức viên chưởng quan rồi. Ông De Lyonne, ông được ân sủng vào thì xin ông vui lòng tâu với Hoàng thượng là tôi xin từ chức.
Ông De Lyonne kêu lên:
- Coi chừng đấy, d Artagnan.
- Ông cứ đi đi, xin vì tình bạn với tôi mà đi đi.
Trong lúc chờ đợi, d Artagnan đếm bước trên hành lang.
De Lyonne trở lại, d Artagnan hỏi:
- Sao? Hoàng thượng nói sao?
- Hoàng thượng nói là tốt lắm.
Người chưởng quan đùng đùng nổi giận:
- Tốt lắm! Được! Bây giờ tôi được tự do rồi. Xin chào ông De Lyonne. Vĩnh biệt lâu đài, hành lang phòng đợi này. Một con người được không ràng buộc, tự do hít thở khí trời xin chào tất cả
Rồi không do dự gì, người chưởng quan nhảy vụt từ thềm xuống cầu thang. Năm phút sau, ông về tới nhà trọ, vào căn phòng ông được sử dụng theo đặc quyền của những đại thần có nhà ở trong lâu đài.
Ông không tháo gươm, rút áo mà lại mang thêm súng, bỏ đầy tiền vào túi lớn, rồi sai người đến lâu đài lấy ngựa, ra lệnh đi về Vannes trong đêm.
Mọi việc tiến hành theo ý muốn của ông. Vào lúc tám giờ tối, khi ông vừa bước chân lên bàn đạp thì ông De Gesvres đến lữ quán với mười hai cận vệ theo sau.
D Artagnan liếc nhìn thấy hết mười ba người, mười ba ngựa. Nhưng ông làm như không thấy và cứ tiếp tục nhảy lên yên, Gesvres tới trước mặt ông, nói to:
- Ông d Artagnan.
- Ô! Chào ông De Gesvres!
- Ông đi ngựa đấy à?
- Ông thấy tôi trên yên rồi đấy!
- Tôi gặp ông đây thật là may.
- Ông tìm tôi?
- Đúng rồi?
- Hoàng thượng bảo ông tới phải không?
- Đúng rồi.
- Cũng giống như hai, ba ngày trước tôi đi tìm ông Fouquet chứ gì?
- A?
- Ồ! Ông làm bộ làm tịch với tôi đấy à? Thôi vô ích. Có phải ông đến bắt tôi thật đấy không?
- Bắt ông? Không đâu trời à?
- Thế thì ông mang mười hai người ngựa đến đây làm gì thế?
- Tôi đi tuần.
- Ý kiến hay! Và trong buổi đi tuần, ông chụp được tôi?
- Tôi không chụp ông đâu. Tôi chỉ tìm ra ông và xin ông theo tôi.
- Đi đâu?
- Đến cung vua.
- Tốt! - D Artagnan nói với giọng chế giễu. - Hoàng thượng hết việc rồi à?
Ông De Gesvres hạ thấp giọng với người lính ngự lâm:
- Nhỏ chút đi ông chưởng quan. Đừng làm hư việc, mấy người này họ nghe đấy.
D Artagnan cười to trả lời:
- Thôi đi. Sáu người đi trước, sáu người đi sau tôi. Ôi Hầu tước ơi, thật là một lối hành động rất hay. Cũng phải đấy thôi, nếu tôi có dịp đi tuần về phía phòng của ông thì nhất định là tôi phải tỏ ra lễ độ với ông, đúng địệu dân quý tộc. Thôi, xin ông cho một ân huệ. Hoàng thượng muốn gì tôi đấy?
- À, Hoàng thượng đang nổi giận.
- Hoàng thượng chịu khó nổi giận thì cứ chịu khó nuốt giận đi. Tôi không chết đâu, cam đoan với ông đấy!
- Không, nhưng mà…
- Nhưng mà người ta sẽ cho tôi vào làm bạn với ông Fouquet khốn khổ kia chứ gì? Chán quá! Hắn ta lịch sự lắm. Nhất định là chúng tôi sẽ sống hoà thuận với nhau, thật êm đềm, chắc chắn như thế.
Rồi d Artagnan nhìn ông De Gesvres:
- Ồ! Hầu tước tốt với tôi quá. Người ta nói là ông có ước muốn gộp chung toán cận vệ của ông với toán ngự lâm quân của tôi. Như thế thì đây là một cơ hội hiếm có đấy!
- Xin thề có Chúa chứng giám. Tôi không lãnh quân đâu, ông chưởng quan ạ.
- Tại sao?
- Vì nhiều lý do, mà còn vì lý do này là, nếu tôi thay ông lãnh toán ngự lâm quân sau khi ông bị bắt.
- Ồ, ông nhận là bắt tôi?
- Không! Không?
- Thế thì nói: Sau khi gặp tôi. Ông nói là nếu sau khi gặp tôi ông thay thế tôi thì sao?
- Thì đám ngự lâm quân của ông ngay từ buổi tập ban đầu, làm sao cũng vô tình bắn về phía tôi.
Gesvres để d Artagnan đi trước, đến ngay phòng Nhà vua đang đợi và đứng sau ông nơi phòng chờ. Trong phòng có tiếng Nhà vua nói to với Colbert trong cùng gian phòng mấy ngày trước Colbert từng nghe Nhà vua nói to với d Artagnan. Toán cận vệ cầm giáo ngồi trên ngựa, đứng trước cổng chính và dần dần trong thành phố người ta loan truyền cái tin Nhà vua vừa lệnh bắt ngài chưởng quan ngự lâm quân.
Thế là, người ta thấy ùn ùn người như vào thời thanh bình của Louis XIII và của ông De Treville. Từng toán người tụ tập nhau lại, đầy thang gác. Những tiếng thì thầm mơ hồ từ dưới các sân đưa lên các tầng gác trên cao nghe như tiếng rì rầm than thở của thủy triều dâng ông De Gesvres lấy làm lo lắng. Ông nhìn thấy toán cận vệ của ông lúc đầu bị những người ngự lâm đến chen vào hỏi han, sau đó đứng tách ra xa họ và tỏ ra hơi lo lắng.
D Artagnan thì rõ ràng là ít lo âu hơn ông De Gesvres, người chưởng quan cận vệ. Ngay từ lúc mới vào, ông đã ngồi trên cửa sổ đưa đôi mắt tinh anh nhìn mọi sự diễn ra, không chút nhíu mày.
Ông thấy rõ sự sôi động tiến triển từ lúc tin ông bị bắt loan truyền ra. Ông tiên đoán được lúc nó nổ bùng và rõ là sự tiên đoán ấy đã đúng. Ông nghĩ: "Chuyện khá khôi hài là không biết chừng tối nay các tay pháp quan sẽ tấn phong ta làm vua nước Pháp. Thật là tức cười!"
Nhưng bỗng nhiên tất cả đều ngưng lại. Cận vệ, ngự lâm quân, sĩ quan, binh sĩ, những tiếng thì thầm, những mối lo âu, tất cả tản đi, biến đi, mất hẳn. Không còn giông bão, không còn đe doạ, không còn phiến động nữa.
Chỉ một lời đã làm sóng gió lặng im.
Nhà vua vừa bảo Brienne gọi to:
- Suỵt, các ông làm Hoàng thượng phiền lòng!
D Artagnan thở dài, suy nghĩ: "Hết rồi, lính ngự lâm quân ngày nay không phải là lính ngự lâm quân của Louis XIII ngày xưa nữa. Hết rồi!"
Một nội thần lên tiếng:
- Ngài d Artagnan triều kiến Hoàng thượng.
