Tôi gặp Ương Cát vào một ngày tháng mười, trong dịp nghỉ quốc khánh dài ngày.
Bởi vì biết được mong muốn của cha, cũng như ước muốn chung của bậc làm cha làm mẹ, thế nên khi nghe anh Phi nói xong, tôi và Trứng muối bắt đầu cân nhắc xem có nên nhận nuôi một đứa bé hay không. Chúng tôi lên mạng tìm kiếm thông tin, đi đến một cô nhi viện trong thành N, khi ấy mới biết, phải đến 30 tuổi bọn tôi mới có khả năng nhận con nuôi, hơn nữa là nhận nuôi theo phương thức đơn cha, cuối cùng cả hai đành phải bỏ qua, đợi thêm hai năm nữa.
Năm nay quốc khách được nghỉ dài ngày, vốn là hai chúng tôi lên kế hoạch đi du lịch Nhật Bản, nhưng lên mạng nghiên cứu một hồi, vì không muốn ghép với đoàn khác mà đành phải hủy lịch trình, đổi thành chuyến đi Thanh Hải. Chúng tôi qua đêm trong một nhà nghỉ của người Tây Tạng, tường ngoài được gia công bằng xi-măng để trở nên kiên cố hơn, bên trong thì vẫn giữ nguyên toàn bộ kết cấu bằng gỗ. Đây không phải là một địa điểm được ưa chuộng, phương tiện di chuyển cũng không thuận tiện lắm, ông chủ nhà nghỉ nói, so với trước kia, du khách đến đây đã đông hơn nhiều rồi.
Đi du lịch hay ở chỗ ta có thể tự tìm ra cái hay ở mỗi địa phương mình đặt chân tới, người dân trong trấn nhỏ này đều rất mộc mạc, nhịp sống nơi đây cũng chậm rãi bình thản hơn, ngoại trừ mỗi ngày buôn bán kiếm được vài đồng, họ không có khái niệm chặt chém khách, thế nên chỉ cần bạn mua nhiều hơn một chén rượu ngọt, khuôn mặt của chủ quán đã rạng rỡ như kiếm được số tiền lớn rồi. Ương Cát là một cô bé nhỏ, được người dân nơi đây chăm sóc.
Tôi và Trứng muối ngồi ở trong quán ăn mì xào thịt dê, lúc cô bé con bước vào, bà chủ quán cười tươi rồi dùng tiếng địa phương dặn dò cô bé vài câu, kế đó thì làm một bát mì nhỏ cho cô bé. Cô bé con ôm cái bát nhỏ nhìn quanh, cuối cùng ngồi xuống chỗ trống ngay cạnh bàn chúng tôi. Bé con mặc một chiếc áo khoác, bím tóc được thắt bằng những sợi dây nhiều màu sắc, cổ đeo không nhiều vòng bạc lắm. Tôi vốn không có nhiều khái niệm về trẻ con, thế cho nên không đoán được bé con này lên mấy rồi. Ương Cát cầm đũa rồi tự gắp mì ăn, lúc cắn sợi mì dài, không may mì bị dính trên mặt, Trứng muối thấy thế liền vươn tay lau giúp cô bé, tôi bảo với Trứng muối: “Nhìn anh như vậy rất giống một người cha tốt” Trứng muối quay lại nhìn tôi cười, Ương Cát cũng ngẩng đầu lên cười với Trứng muối, đôi mắt cong cong làm tôi nhớ đến Đường Tiểu Điểm, lông mi bé con rất dày, hai bên má phớt hồng rất dễ thương.
Chúng tôi ăn rất chậm, Ương Cát ăn xong cầm cái bát rỗng đi vào phòng bếp, sau đó lại quay ra ngồi đối diện, mỉm cười vui vẻ nhìn chúng tôi ăn. Tôi hỏi bé con tên gì, bà chủ quán đi tới, dùng tiếng Trung không quá thông thạo nói với chúng tôi: “Con bé tên Ương Cát, nó không biết tiếng Trung đâu, nó là cháu gái của thầy thuốc ở trấn trên, năm nay mới lên bốn. Trận động đất hồi trước cướp đi bố mẹ nó, năm nay thầy thuốc kia cũng mới đi, giờ còn lại mỗi mình nó, thật đáng thương. Thầy ấy vốn hay xem bệnh miễn phí cho chúng tôi, nên lúc thầy đi mọi người chẳng biết làm gì hơn, chỉ có thể chăm sóc con bé cho thật tốt.” Nói xong bà xoa xoa đầu Ương Cát, Ương Cát không biết chúng tôi đang nói gì, chỉ cong khóe mắt nhoẻn miệng cười.
Không biết có phải vì câu chuyện mà bà chủ kể lại không, chúng tôi bắt đầu để ý đến Ương Cát nhiều hơn. Cô bé vẫn ở trong căn nhà của ông nội, tuy mới bốn tuổi thôi nhưng đã rất tự lập rồi, sáng sớm tự thay quần áo, sau đó đi đến cửa hàng thủ công mỹ nghệ ở bên cạnh nhờ bà chủ buộc tóc cho, tiếp đó lại đi nửa con phố đến đây ăn bữa sáng. Buổi sáng có khi bé con theo mấy anh chị hàng xóm ra ngoài chăn trâu, cũng có khi ra cửa hàng xem sư phụ làm đường, đến trưa thì tìm một quán rồi ăn cơm.
Tối ngày thứ ba tôi bị đau dạ dày, đành phải nhờ dì làm ở nhà bếp nấu cháo cho, chúng tôi ngồi trong sảnh ở lầu một ăn cháo. Trời ngả tối, mọi nhà bắt đầu lên đèn, vài quầy hàng thì được dọn vào, Ương Cát nhảy chân sáo đi qua, Trứng muối thấy cô bé liền gọi tên, bé con quay đầu nhìn một hồi, thấy chúng tôi ngồi trong đây thì mỉm cười. Thấy bé con đến tôi liền bắt chuyện: “Cháu đã ăn chưa?” Cô bé con lắc đầu, tôi không biết là cô bé đang trả lời mình hay là muốn nói là nghe không hiểu ý tôi, thế nhưng tôi thấy bé con chăm chú nhìn vào chiếc xúc xích trong tay Trứng muối, đó là đồ chúng tôi mang theo.
Tôi về phòng lấy xúc xích, còn lấy thêm một túi mực sợi, lúc xuống thì thấy Ương Cát đang ngồi bên cạnh Trứng muối, tôi đưa xúc xích và mực sợi cho cô bé, bé con giật mình không nhận lấy, phải đẩy đi đẩy lại mấy lần bé mới chịu nhận, bé đặt đồ xuống đùi nhìn tôi cười. Trứng muối kêu nhà bếp lấy thêm một bát cháo nhỏ nữa, hắn đưa cháo cho bé con, còn dạy bé chữ “cháo” trong tiếng Trung. Tôi lấy chiếc xúc xích đưa cho bé, hỏi bé con đã từng ăn chưa, Ương Cát gật đầu, Trứng muối cắt nhỏ xúc xích vào trong bát cho cô bé, hình ảnh vô cùng ấm áp.
Ương Cát trở thành cô hướng dẫn viên du lịch nhỏ của chúng tôi, bé dẫn chúng tôi đi quanh nơi đây, dẫn chúng tôi đến vài tiệm ăn lạ. Thỉnh thoảng bé cũng ngắt một vài cành hoa lạ đưa ra, nhưng vì bất đồng ngôn ngữ nên tôi không rõ tên loài hoa đấy là gì. Cứ đi được một quãng xa, tôi và Trứng muối lại thay phiên nhau cõng cô bé, có khi vì đi rất chậm mà cô bé ngủ gục trên lưng. Lúc Khởi Phi nhắc đến chuyện nuôi con, tôi cũng từng tưởng tượng nếu bên cạnh chúng tôi có một đứa bé thì sẽ như nào, Ương Cát đã biến những tưởng tượng kia thành sự thật.
Ngày nghỉ nào cũng phải có kết thúc, vì lần này có thêm Ương Cát ở bên cạnh mà chuyến du lịch trở nên đặc biệt hơn. Xe buýt đi Golmud khởi hành từ năm giờ sáng, vì sợ lỡ chuyến nên hơn bốn giờ chúng tôi đã chuẩn bị đi. Ngoại trừ mấy hàng ăn sáng, cả trấn nhỏ vẫn đang ngủ yên, thấy vậy chúng tôi không khỏi bất ngờ. Ương Cát đã sớm đợi ngoài cửa, còn bé như vậy mà đã mất hết người thân, một mình sống ngày qua ngày; buổi sáng ở đây có chút lạnh, đột nhiên tôi lại cảm thấy không nỡ. Trứng muối đi tới ôm bé con, biết là cô bé nghe không hiểu nhưng hắn vẫn nhẹ giọng nói: Ương Cát đến tiễn chú sao.. Vì sáng sớm tĩnh lặng, lời hắn nói trở nên rất rõ ràng. Lúc chúng tôi đến nhà ga chờ xe, Ương Cát bắt đầu rơi nước mắt, bé con lắp bắp nói gì đó, chúng tôi nghe không hiểu. Xe buýt chậm rãi tới, Trứng muối đành buông Ương Cát ra, biết là cô bé nghe không hiểu nhưng vẫn dặn bé mau về nhà. Ương Cát ôm chân Trứng muối khóc rất lớn, tôi đưa một phong thư cho cô bé, cuối cùng hai chúng tôi lên xe.
Đó là bức thư tôi viết nhân lúc Trứng muối không để ý, không biết liệu có ai dịch bức thư này cho cô bé không.
Ương Cát:
Nếu được thì chú rất mong con trở thành con gái chú, mặc dù chú không thể làm gì nhiều được cho con, nhưng lớn lên có lẽ con sẽ hiểu, trên đời này có một thứ gọi là duyên phận, chú tin, chú và con gặp nhau hôm nay là một loại duyên phận. Nếu ở với chú, con sẽ có hai người cha, sẽ phải chịu ánh mắt khác thường của mọi người, sẽ phải chuyển đến sống ở một nơi xa lạ, sẽ phải nói một thứ tiếng nói khác..
Nếu con muốn ở lại, vậy chú chúc con luôn mạnh khỏe và hạnh phúc. Nếu con vẫn muốn đến ở cùng chú, hãy gọi điện cho chú nhé..
—
Chú thích.
Golmud (Hán Việt:Cách Nhĩ Mộc), là một thành phố cấp huyện thuộc Châu tự trị dân tộc Mông Cổ & dân tộc Tạng Hải Tây, tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc. Đây là thành phố lớn thứ hai của tỉnh Thanh Hải và lớn thứ ba cao nguyên Tây Tạng sau Tây Ninh và Lhasa. Tên của thành phố xuất phát từ tiếng Mông Cổ, trong các phương ngữ Tây Mông Cổ có nghĩa là “các dòng sông”
Bởi vì biết được mong muốn của cha, cũng như ước muốn chung của bậc làm cha làm mẹ, thế nên khi nghe anh Phi nói xong, tôi và Trứng muối bắt đầu cân nhắc xem có nên nhận nuôi một đứa bé hay không. Chúng tôi lên mạng tìm kiếm thông tin, đi đến một cô nhi viện trong thành N, khi ấy mới biết, phải đến 30 tuổi bọn tôi mới có khả năng nhận con nuôi, hơn nữa là nhận nuôi theo phương thức đơn cha, cuối cùng cả hai đành phải bỏ qua, đợi thêm hai năm nữa.
Năm nay quốc khách được nghỉ dài ngày, vốn là hai chúng tôi lên kế hoạch đi du lịch Nhật Bản, nhưng lên mạng nghiên cứu một hồi, vì không muốn ghép với đoàn khác mà đành phải hủy lịch trình, đổi thành chuyến đi Thanh Hải. Chúng tôi qua đêm trong một nhà nghỉ của người Tây Tạng, tường ngoài được gia công bằng xi-măng để trở nên kiên cố hơn, bên trong thì vẫn giữ nguyên toàn bộ kết cấu bằng gỗ. Đây không phải là một địa điểm được ưa chuộng, phương tiện di chuyển cũng không thuận tiện lắm, ông chủ nhà nghỉ nói, so với trước kia, du khách đến đây đã đông hơn nhiều rồi.
Đi du lịch hay ở chỗ ta có thể tự tìm ra cái hay ở mỗi địa phương mình đặt chân tới, người dân trong trấn nhỏ này đều rất mộc mạc, nhịp sống nơi đây cũng chậm rãi bình thản hơn, ngoại trừ mỗi ngày buôn bán kiếm được vài đồng, họ không có khái niệm chặt chém khách, thế nên chỉ cần bạn mua nhiều hơn một chén rượu ngọt, khuôn mặt của chủ quán đã rạng rỡ như kiếm được số tiền lớn rồi. Ương Cát là một cô bé nhỏ, được người dân nơi đây chăm sóc.
Tôi và Trứng muối ngồi ở trong quán ăn mì xào thịt dê, lúc cô bé con bước vào, bà chủ quán cười tươi rồi dùng tiếng địa phương dặn dò cô bé vài câu, kế đó thì làm một bát mì nhỏ cho cô bé. Cô bé con ôm cái bát nhỏ nhìn quanh, cuối cùng ngồi xuống chỗ trống ngay cạnh bàn chúng tôi. Bé con mặc một chiếc áo khoác, bím tóc được thắt bằng những sợi dây nhiều màu sắc, cổ đeo không nhiều vòng bạc lắm. Tôi vốn không có nhiều khái niệm về trẻ con, thế cho nên không đoán được bé con này lên mấy rồi. Ương Cát cầm đũa rồi tự gắp mì ăn, lúc cắn sợi mì dài, không may mì bị dính trên mặt, Trứng muối thấy thế liền vươn tay lau giúp cô bé, tôi bảo với Trứng muối: “Nhìn anh như vậy rất giống một người cha tốt” Trứng muối quay lại nhìn tôi cười, Ương Cát cũng ngẩng đầu lên cười với Trứng muối, đôi mắt cong cong làm tôi nhớ đến Đường Tiểu Điểm, lông mi bé con rất dày, hai bên má phớt hồng rất dễ thương.
Chúng tôi ăn rất chậm, Ương Cát ăn xong cầm cái bát rỗng đi vào phòng bếp, sau đó lại quay ra ngồi đối diện, mỉm cười vui vẻ nhìn chúng tôi ăn. Tôi hỏi bé con tên gì, bà chủ quán đi tới, dùng tiếng Trung không quá thông thạo nói với chúng tôi: “Con bé tên Ương Cát, nó không biết tiếng Trung đâu, nó là cháu gái của thầy thuốc ở trấn trên, năm nay mới lên bốn. Trận động đất hồi trước cướp đi bố mẹ nó, năm nay thầy thuốc kia cũng mới đi, giờ còn lại mỗi mình nó, thật đáng thương. Thầy ấy vốn hay xem bệnh miễn phí cho chúng tôi, nên lúc thầy đi mọi người chẳng biết làm gì hơn, chỉ có thể chăm sóc con bé cho thật tốt.” Nói xong bà xoa xoa đầu Ương Cát, Ương Cát không biết chúng tôi đang nói gì, chỉ cong khóe mắt nhoẻn miệng cười.
Không biết có phải vì câu chuyện mà bà chủ kể lại không, chúng tôi bắt đầu để ý đến Ương Cát nhiều hơn. Cô bé vẫn ở trong căn nhà của ông nội, tuy mới bốn tuổi thôi nhưng đã rất tự lập rồi, sáng sớm tự thay quần áo, sau đó đi đến cửa hàng thủ công mỹ nghệ ở bên cạnh nhờ bà chủ buộc tóc cho, tiếp đó lại đi nửa con phố đến đây ăn bữa sáng. Buổi sáng có khi bé con theo mấy anh chị hàng xóm ra ngoài chăn trâu, cũng có khi ra cửa hàng xem sư phụ làm đường, đến trưa thì tìm một quán rồi ăn cơm.
Tối ngày thứ ba tôi bị đau dạ dày, đành phải nhờ dì làm ở nhà bếp nấu cháo cho, chúng tôi ngồi trong sảnh ở lầu một ăn cháo. Trời ngả tối, mọi nhà bắt đầu lên đèn, vài quầy hàng thì được dọn vào, Ương Cát nhảy chân sáo đi qua, Trứng muối thấy cô bé liền gọi tên, bé con quay đầu nhìn một hồi, thấy chúng tôi ngồi trong đây thì mỉm cười. Thấy bé con đến tôi liền bắt chuyện: “Cháu đã ăn chưa?” Cô bé con lắc đầu, tôi không biết là cô bé đang trả lời mình hay là muốn nói là nghe không hiểu ý tôi, thế nhưng tôi thấy bé con chăm chú nhìn vào chiếc xúc xích trong tay Trứng muối, đó là đồ chúng tôi mang theo.
Tôi về phòng lấy xúc xích, còn lấy thêm một túi mực sợi, lúc xuống thì thấy Ương Cát đang ngồi bên cạnh Trứng muối, tôi đưa xúc xích và mực sợi cho cô bé, bé con giật mình không nhận lấy, phải đẩy đi đẩy lại mấy lần bé mới chịu nhận, bé đặt đồ xuống đùi nhìn tôi cười. Trứng muối kêu nhà bếp lấy thêm một bát cháo nhỏ nữa, hắn đưa cháo cho bé con, còn dạy bé chữ “cháo” trong tiếng Trung. Tôi lấy chiếc xúc xích đưa cho bé, hỏi bé con đã từng ăn chưa, Ương Cát gật đầu, Trứng muối cắt nhỏ xúc xích vào trong bát cho cô bé, hình ảnh vô cùng ấm áp.
Ương Cát trở thành cô hướng dẫn viên du lịch nhỏ của chúng tôi, bé dẫn chúng tôi đi quanh nơi đây, dẫn chúng tôi đến vài tiệm ăn lạ. Thỉnh thoảng bé cũng ngắt một vài cành hoa lạ đưa ra, nhưng vì bất đồng ngôn ngữ nên tôi không rõ tên loài hoa đấy là gì. Cứ đi được một quãng xa, tôi và Trứng muối lại thay phiên nhau cõng cô bé, có khi vì đi rất chậm mà cô bé ngủ gục trên lưng. Lúc Khởi Phi nhắc đến chuyện nuôi con, tôi cũng từng tưởng tượng nếu bên cạnh chúng tôi có một đứa bé thì sẽ như nào, Ương Cát đã biến những tưởng tượng kia thành sự thật.
Ngày nghỉ nào cũng phải có kết thúc, vì lần này có thêm Ương Cát ở bên cạnh mà chuyến du lịch trở nên đặc biệt hơn. Xe buýt đi Golmud khởi hành từ năm giờ sáng, vì sợ lỡ chuyến nên hơn bốn giờ chúng tôi đã chuẩn bị đi. Ngoại trừ mấy hàng ăn sáng, cả trấn nhỏ vẫn đang ngủ yên, thấy vậy chúng tôi không khỏi bất ngờ. Ương Cát đã sớm đợi ngoài cửa, còn bé như vậy mà đã mất hết người thân, một mình sống ngày qua ngày; buổi sáng ở đây có chút lạnh, đột nhiên tôi lại cảm thấy không nỡ. Trứng muối đi tới ôm bé con, biết là cô bé nghe không hiểu nhưng hắn vẫn nhẹ giọng nói: Ương Cát đến tiễn chú sao.. Vì sáng sớm tĩnh lặng, lời hắn nói trở nên rất rõ ràng. Lúc chúng tôi đến nhà ga chờ xe, Ương Cát bắt đầu rơi nước mắt, bé con lắp bắp nói gì đó, chúng tôi nghe không hiểu. Xe buýt chậm rãi tới, Trứng muối đành buông Ương Cát ra, biết là cô bé nghe không hiểu nhưng vẫn dặn bé mau về nhà. Ương Cát ôm chân Trứng muối khóc rất lớn, tôi đưa một phong thư cho cô bé, cuối cùng hai chúng tôi lên xe.
Đó là bức thư tôi viết nhân lúc Trứng muối không để ý, không biết liệu có ai dịch bức thư này cho cô bé không.
Ương Cát:
Nếu được thì chú rất mong con trở thành con gái chú, mặc dù chú không thể làm gì nhiều được cho con, nhưng lớn lên có lẽ con sẽ hiểu, trên đời này có một thứ gọi là duyên phận, chú tin, chú và con gặp nhau hôm nay là một loại duyên phận. Nếu ở với chú, con sẽ có hai người cha, sẽ phải chịu ánh mắt khác thường của mọi người, sẽ phải chuyển đến sống ở một nơi xa lạ, sẽ phải nói một thứ tiếng nói khác..
Nếu con muốn ở lại, vậy chú chúc con luôn mạnh khỏe và hạnh phúc. Nếu con vẫn muốn đến ở cùng chú, hãy gọi điện cho chú nhé..
—
Chú thích.
Golmud (Hán Việt:Cách Nhĩ Mộc), là một thành phố cấp huyện thuộc Châu tự trị dân tộc Mông Cổ & dân tộc Tạng Hải Tây, tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc. Đây là thành phố lớn thứ hai của tỉnh Thanh Hải và lớn thứ ba cao nguyên Tây Tạng sau Tây Ninh và Lhasa. Tên của thành phố xuất phát từ tiếng Mông Cổ, trong các phương ngữ Tây Mông Cổ có nghĩa là “các dòng sông”
